2023年10月2日 星期一
བོད་ནི་གནའ་སྔ་མོ་ནས་རྒྱ་ནག་གི་ཆ་ཤས་མིན་ཞེས་པའི་དེབ་ངོ་སྤྲོད།Tibet was never part of China. Part 157
བོད་ནི་གནའ་སྔ་མོ་ནས་རྒྱ་ནག་གི་ཆ་ཤས་མིན་ཞེས་པའི་དེབ་ངོ་སྤྲོད།Tibet was never part of China. Part 156
གཏམ་བཤད་པ། སྐུ་ཞབས་སངས་རྒྱས་སྐྱབས།
Tibet has not been part of China since ancient times Hon-Shiang LAU རྒྱ་རིགས་ལོ་རྒྱུས་སྨྲ་བ་ལིའུ་ཧན་ཁྲིན་གྱིས་བརྩམས་པའི་ཞིབ་འཇུག་ཆེད་དེབ་༼ བོད་ནི་གནའ་སྔ་མོ་ནས་རྒྱ་ནག་གི་ཆ་ཤས་མིན་༽ ཞེས་པ་ངོ་སྤྲོད། ཨང་རིམ་བརྒྱ་དང་ལྔ་བཅུ་ང་དྲུག དེབ་འདིའི་ནང་དུ། བོད་ནི་གནའ་སྔ་མོ་ནས་རྒྱ་ནག་གི་ཆ་ཤས་མིན་ཞེས་པའི་དེབ་འདི་ནི། ཐེ་ཝན་བོད་ཀྱི་སྐུ་ཚབ་དོན་གཅོད་ཁང་གི་སློབ་སྟོན་འོག་ཡོད་པའི་གངས་ལྗོངས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་གིས་༢༠༡༩ ལོ་ཟླ་བ་༡༡ ནང་པར་སྐྲུན་བྱས་པའི་(བོད་ནི་གནའ་སྔ་མོ་ནས་རྒྱ་ནག་གི་ཆ་ཤས་མིན་) ཞེས་བའི་རྒྱ་ཡིག་གི་དེབ་ཅིག་ཡིན། དེབ་འདིའི་རྩོམ་པ་པོ་སྐུ་ཞབས་ལིག་ཧན་ཁྲིན། དེབ་འདི་ནི། བོད་རྒྱའི་འབྲེལ་བའི་སྐོར་གྱི་ཞིབ་འཇུག་གྲུབ་འབྲས་གསར་ཤོས་རེད་ཟེར་ན་ཧམ་བཤད་མིན་པར་འདོད། ངོ་སྤྲད་བྱེད་བཞིན་པའི་དེབ་འདི་ནི་ཁོས་བོད་རྒྱའི་འབྲེལ་བའི་སྐོར་བྲིས་པའི་སྟོད་ཆ་དེ་ཡིན། དེབ་འདིར་ལ་བམ་པོ་༤ དང་ཤོག་གྲངས་༨༣༠ ཡོད། པར་རིས་དང་ས་ཁྲ་བཅུ་ཕྲག་འགའ་བཀོད་ཡོད། དེབ་འདིའི་ནང་དུ། ༡། རྒྱའི་ཡིག་ཚང་ཚད་ལྡན་གྲགས་ཅན་ཏེ། གཙོ་བོ་གཞུང་གི་ཡིག་ཚང་དང་དེ་བཞིན་དམངས་ཀྱིས་བྲིས་པའི་ཡིག་ཚང་གི་ཟུར་དཔང་། དཔེར་ན། བཀའ་བཀོད་མ། གཞུང་བྲིས་མ་སོགས་ཀྱིས་བོད་དང་མིང་རྒྱལ་རབས་དང་། བོད་དང་ཆིང་རྒྱལ་རབས་དབར་གྱི་འབྲེལ་བར་བློ་གཟར་བོ་དང་ཡིག་ཚང་རང་གིས་ཁུངས་གཏུག་ར་སྤྲོད་ཀྱིས་བདེན་དཔང་བྱས་ཡོད། ༢། ༡༩༤༩ ལོའི་རྗེས་སུ་རྒྱ་ནག་དམར་པོ་གཞུང་གིས་བོད་རྒྱའི་འབྲེལ་བའི་སྐོར་ལ་ལོ་རྒྱུས་ཡིག་ཆ་རྫུན་བཟོ་ཅི་ལྟར་བྱས་པ་ཐེར་འདོན་བྱས་ཡོད་པ་མ་ཟད། ཐོག་མ་སུས་རྫུན་བཟོ་དང་དེབ་གང་དུ་བཀོད་པ། དེའི་རྗེས་སུ་དེབ་གང་དུ་ལུང་འདྲེན་བྱས་ཡོད་པ་སོགས།དཔེར་ན། རྒྱ་དམར་གྱི་ལོ་རྒྱུས་སྨྲ་བ་ཡིན་ཟེར་མཁན་ཡ་ཧན་ཀྲང་གིས་རྒྱའི་གནའ་བོའི་ཡིག་ཚང་གི་བརྗོད་བྱར་བཟོ་བཅོས་དང་། རྒྱ་ནག་གཞུང་ཕྱོགས་ནས་གནའ་བོའི་ཡིག་ཚང་ཁུངས་ལྡན་གྲགས་ཅན་གྱི་མིང་གཅིག་པ་ཡིན་པའི་དཔེ་དེབ་བསྐྱར་སྒྲིག་གིས་བོད་རྒྱའི་འབྲེལ་བ་ངོ་མ་བཀབ་གསང་བྱེད་པ། དེ་བཞིན་རྒྱ་ནག་དམར་པོ་གཞུང་གིས་གནའ་བོའི་ཡིག་ཚང་མེད་པ་གསར་བཟོ་ཡིས་བོད་ཀྱི་བདག་དབང་དང་། རྒྱལ་བ་པན་ཆེན་སོགས་ཀྱི་ཡང་སྤྲུལ་ངོས་འཛིན་ལ་ཇུས་གཏོགས་བྱེད་པ། དཔེར་ན་སྒྲིག་ཡིག་དོན་ཚན་ཉི་ཤུ་རྩ་དགུའམ་ལུགས་སྲོལ་གསར་འཛུགས་ཀྱི་དོན་ཚན་ཉི་ཤུ་རྩ་དགུ ཡང་ན་གྲོས་འདེབས་དོན་ཚན་ཉེར་དགུ་ཟེར་བའི་ཡིག་ཆ་རྫུན་བཟོ་དང་འགྲེལ་ལོག་གང་འདོད་བྱེད་པ། ༣། རྒྱའི་ཡིག་ཚང་ལ་བརྟག་དཔྱོད་བྱེད་སྟངས་སོགས་རྒྱས་པར་ངོ་སྤྲོད་བྱས་ཡོད་ན་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་སྨྲ་བ་རྣམས་ལ་དགེ་ཕན་ཆེན་པོ་ཡོད་སྙམ། དེབ་འདིའི་ཞིབ་འཇུག་གི་གྲུབ་འབྲས་ནི། བོད་ནི་ལོ་རྒྱུས་ཐོག་ནམ་ཡང་རྒྱ་ནག་གི་ཆ་ཤས་སུ་བསྡུས་ཐུབ་མེད་པའི་རང་བཙན་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཡིན། རྒྱ་དམར་གྱི་བཙན་འཛིལ་ནི། ༡༩༥༠ ལོར་རྒྱ་དམར་གྱིས་བོད་ལ་དམག་དྲངས་པ་ནི་འཁྲུལ་བྲལ་གྱི་བཙན་འཛུལ་དང་རྒྱལ་ཁབ་གཞན་རྩ་མེད་བཟོས་པ་ཡིན། དེ་ནི་ཉི་ཧོང་གིས་༡༩༣༧ ལོར་ཤར་ཨེ་ཤ་ཡ་གཟི་ལྡན་མཉམ་འབྲེལ་འཛུགས་ཆེད་རྒྱ་ནག་ལ་བཙན་འཛུལ་བྱས་པའི་གནས་ལུགས་དང་དྲང་བདེན་ཙམ་ཡང་མེད། གཏམ་བཤད་གསན་གཟིགས་གྲུབ་རྗེས་མོས་རྟགས་SUBSCRIBESའགོད་པ་དང་བཤེར་འདྲེན་SHAREགནང་རྒྱུ་མ་མཉེལ་བ་གནང་རོགས། བཀའ་དྲིན་ཆེ།2023年9月11日 星期一
བོད་ནི་གནའ་སྔ་མོ་ནས་རྒྱ་ནག་གི་ཆ་ཤས་མིན་ཞེས་པའི་དེབ་ངོ་སྤྲོད།Tibet was never part of China. Part 155
གཏམ་བཤད་པ། སྐུ་ཞབས་སངས་རྒྱས་སྐྱབས།
Tibet has not been part of China since ancient times Hon-Shiang LAU རྒྱ་རིགས་ལོ་རྒྱུས་སྨྲ་བ་ལིའུ་ཧན་ཁྲིན་གྱིས་བརྩམས་པའི་ཞིབ་འཇུག་ཆེད་དེབ་༼ བོད་ནི་གནའ་སྔ་མོ་ནས་རྒྱ་ནག་གི་ཆ་ཤས་མིན་༽ ཞེས་པ་ངོ་སྤྲོད། ཨང་རིམ་བརྒྱ་དང་ལྔ་བཅུ་ང་ལྔ། དེབ་འདིའི་ནང་དུ། བོད་ནི་གནའ་སྔ་མོ་ནས་རྒྱ་ནག་གི་ཆ་ཤས་མིན་ཞེས་པའི་དེབ་འདི་ནི། ཐེ་ཝན་བོད་ཀྱི་སྐུ་ཚབ་དོན་གཅོད་ཁང་གི་སློབ་སྟོན་འོག་ཡོད་པའི་གངས་ལྗོངས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་གིས་༢༠༡༩ ལོ་ཟླ་བ་༡༡ ནང་པར་སྐྲུན་བྱས་པའི་(བོད་ནི་གནའ་སྔ་མོ་ནས་རྒྱ་ནག་གི་ཆ་ཤས་མིན་) ཞེས་བའི་རྒྱ་ཡིག་གི་དེབ་ཅིག་ཡིན། དེབ་འདིའི་རྩོམ་པ་པོ་སྐུ་ཞབས་ལིག་ཧན་ཁྲིན། དེབ་འདི་ནི། བོད་རྒྱའི་འབྲེལ་བའི་སྐོར་གྱི་ཞིབ་འཇུག་གྲུབ་འབྲས་གསར་ཤོས་རེད་ཟེར་ན་ཧམ་བཤད་མིན་པར་འདོད། ངོ་སྤྲད་བྱེད་བཞིན་པའི་དེབ་འདི་ནི་ཁོས་བོད་རྒྱའི་འབྲེལ་བའི་སྐོར་བྲིས་པའི་སྟོད་ཆ་དེ་ཡིན། དེབ་འདིར་ལ་བམ་པོ་༤ དང་ཤོག་གྲངས་༨༣༠ ཡོད། པར་རིས་དང་ས་ཁྲ་བཅུ་ཕྲག་འགའ་བཀོད་ཡོད། དེབ་འདིའི་ནང་དུ། ༡། རྒྱའི་ཡིག་ཚང་ཚད་ལྡན་གྲགས་ཅན་ཏེ། གཙོ་བོ་གཞུང་གི་ཡིག་ཚང་དང་དེ་བཞིན་དམངས་ཀྱིས་བྲིས་པའི་ཡིག་ཚང་གི་ཟུར་དཔང་། དཔེར་ན། བཀའ་བཀོད་མ། གཞུང་བྲིས་མ་སོགས་ཀྱིས་བོད་དང་མིང་རྒྱལ་རབས་དང་། བོད་དང་ཆིང་རྒྱལ་རབས་དབར་གྱི་འབྲེལ་བར་བློ་གཟར་བོ་དང་ཡིག་ཚང་རང་གིས་ཁུངས་གཏུག་ར་སྤྲོད་ཀྱིས་བདེན་དཔང་བྱས་ཡོད། ༢། ༡༩༤༩ ལོའི་རྗེས་སུ་རྒྱ་ནག་དམར་པོ་གཞུང་གིས་བོད་རྒྱའི་འབྲེལ་བའི་སྐོར་ལ་ལོ་རྒྱུས་ཡིག་ཆ་རྫུན་བཟོ་ཅི་ལྟར་བྱས་པ་ཐེར་འདོན་བྱས་ཡོད་པ་མ་ཟད། ཐོག་མ་སུས་རྫུན་བཟོ་དང་དེབ་གང་དུ་བཀོད་པ། དེའི་རྗེས་སུ་དེབ་གང་དུ་ལུང་འདྲེན་བྱས་ཡོད་པ་སོགས།དཔེར་ན། རྒྱ་དམར་གྱི་ལོ་རྒྱུས་སྨྲ་བ་ཡིན་ཟེར་མཁན་ཡ་ཧན་ཀྲང་གིས་རྒྱའི་གནའ་བོའི་ཡིག་ཚང་གི་བརྗོད་བྱར་བཟོ་བཅོས་དང་། རྒྱ་ནག་གཞུང་ཕྱོགས་ནས་གནའ་བོའི་ཡིག་ཚང་ཁུངས་ལྡན་གྲགས་ཅན་གྱི་མིང་གཅིག་པ་ཡིན་པའི་དཔེ་དེབ་བསྐྱར་སྒྲིག་གིས་བོད་རྒྱའི་འབྲེལ་བ་ངོ་མ་བཀབ་གསང་བྱེད་པ། དེ་བཞིན་རྒྱ་ནག་དམར་པོ་གཞུང་གིས་གནའ་བོའི་ཡིག་ཚང་མེད་པ་གསར་བཟོ་ཡིས་བོད་ཀྱི་བདག་དབང་དང་། རྒྱལ་བ་པན་ཆེན་སོགས་ཀྱི་ཡང་སྤྲུལ་ངོས་འཛིན་ལ་ཇུས་གཏོགས་བྱེད་པ། དཔེར་ན་སྒྲིག་ཡིག་དོན་ཚན་ཉི་ཤུ་རྩ་དགུའམ་ལུགས་སྲོལ་གསར་འཛུགས་ཀྱི་དོན་ཚན་ཉི་ཤུ་རྩ་དགུ ཡང་ན་གྲོས་འདེབས་དོན་ཚན་ཉེར་དགུ་ཟེར་བའི་ཡིག་ཆ་རྫུན་བཟོ་དང་འགྲེལ་ལོག་གང་འདོད་བྱེད་པ། ༣། རྒྱའི་ཡིག་ཚང་ལ་བརྟག་དཔྱོད་བྱེད་སྟངས་སོགས་རྒྱས་པར་ངོ་སྤྲོད་བྱས་ཡོད་ན་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་སྨྲ་བ་རྣམས་ལ་དགེ་ཕན་ཆེན་པོ་ཡོད་སྙམ། དེབ་འདིའི་ཞིབ་འཇུག་གི་གྲུབ་འབྲས་ནི། བོད་ནི་ལོ་རྒྱུས་ཐོག་ནམ་ཡང་རྒྱ་ནག་གི་ཆ་ཤས་སུ་བསྡུས་ཐུབ་མེད་པའི་རང་བཙན་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཡིན། རྒྱ་དམར་གྱི་བཙན་འཛིལ་ནི། ༡༩༥༠ ལོར་རྒྱ་དམར་གྱིས་བོད་ལ་དམག་དྲངས་པ་ནི་འཁྲུལ་བྲལ་གྱི་བཙན་འཛུལ་དང་རྒྱལ་ཁབ་གཞན་རྩ་མེད་བཟོས་པ་ཡིན། དེ་ནི་ཉི་ཧོང་གིས་༡༩༣༧ ལོར་ཤར་ཨེ་ཤ་ཡ་གཟི་ལྡན་མཉམ་འབྲེལ་འཛུགས་ཆེད་རྒྱ་ནག་ལ་བཙན་འཛུལ་བྱས་པའི་གནས་ལུགས་དང་དྲང་བདེན་ཙམ་ཡང་མེད། གཏམ་བཤད་གསན་གཟིགས་གྲུབ་རྗེས་མོས་རྟགས་SUBSCRIBESའགོད་པ་དང་བཤེར་འདྲེན་SHAREགནང་རྒྱུ་མ་མཉེལ་བ་གནང་རོགས། བཀའ་དྲིན་ཆེ།以一粒绿松石作为隐秘的指引……（1）
唯色
RFA博客
2023.09.11
在拉萨大昭寺觉康神圣的佛陀像前，阿嘎土铺成的地面镶嵌了一幅雍仲图案，是用绿松石和黄蜜蜡构成的图伯特精神画面。（
唯色拍摄【多年来，除了写完整的或可以修改成完整的诗、故事和文章，我会经常写一些片言只语，在一种黑色外壳的活页本上，在苹果手机里的备忘录上；也会将一些读书笔记，摘录在那里。多年来，这些在时光的碎片中记录的一些个人的灵光片羽、他人的智慧光芒，就像我的小小仓库，有时翻看，如同寻见宝石，赐予灵感的火花。
而这宝石，正如我在一首长诗中写的这句：“以系在胸前的一粒绿松石为隐秘的指引/最终我命定般地遇见了它……”而绿松石，藏语的发音是拉玉，意思是护魂宝石或魂石。已故的藏人学者曲杰·南喀诺布说：“根据藏人的传统，灵魂可指一个依处或被拟人化为一件东西，如一块宝石、一座山、一个湖泊等，”绿松石即是“一块充任具誓神灵‘依处’的魂石”。为此，许多藏人都会像系挂护身符似的，在脖子上系挂一块或多块绿松石，但真正被当做魂石的绿松石无需过多，获得佛法僧三宝加持的一块足矣。我也戴着一块绿松石，却是我离开人世已经四百天的慈母次仁玉珍的“拉玉”魂石……
而我随身携带的这些片言只语，日深月久竟也有几十万字，当我读到法国学者让·波德里亚的五卷本《冷记忆》，时间跨度从1980年至2004年，无数的片段话语如他评论一位作家的文字“就像是语言短暂命运的一个核心，一种发出片刻光芒然后就消失的致命粒子”，油然而生的启发使我产生了把我随手记下来的那些散发着宝石光芒的话语，汇集成系列的想法，包括日志类、游记类、自言自语类、读书笔记类等等……
“真相就是人们必须尽快摆脱的东西，必须将它传染给别人。就像疾病一样，这是治愈疾病的唯一方法。谁保留着真相，谁就是输家。”这是《冷记忆》第一卷里的第七段，我虽为之所动，却觉得不寒而栗，将真相等同于疾病，犹如打破了生命恒久远的幻觉，或许自我描述为“知识的恐怖主义者”的波德里亚拥有某种自洽的精神世界很强大，而我，还是发自内心地需要，以一粒绿松石作为隐秘的指引……】
必须绝不取悦于谁。既不取悦殖民者这位主子，也不取悦被殖民者即你的族人。一定要坚持独立的气质和立场，无论是写作还是生活。
所谓的局外人，恰恰是最好的状态，自由的，无所依附的，无所畏惧的，没有比这个更好。你唯一需要在意的，勿能忘记的，就是你的信仰你的诸佛菩萨你的根本上师。
有些他者可以做到“融入”,好像是可以很任性地、很陶醉地、很炫耀地融入到殖民地当中，他的各种研究他的各种艺术等等，如他所说，他很喜欢这里的风景，这里的水土，这里的食物，这里的原住民等等，甚至他还会对这里的宗教有好感，他还会几乎不带口音地说些这里的语言，但是正如萨义德所说：“时间久了，你就会明白政治起到的作用，他是政治体系的一部分，如此等等。”
他们总是爱怀旧，他们这些在拉萨或者在其他藏地度过了青春年华的人，总是爱讲述在他们的时代，有很多很多的实际上与当地人无关的自在和安逸。这实际上正如萨义德说的，“这是对殖民时代的怀念”。他们讲述的都是他们的殖民时代的快乐，“本质上是贪图安逸，休闲和奢侈”，而与当地人无关。就是这样。最终他们感动了他们自己。
有些聪明的脑袋瓜会认为东方主义也不错。我的意思是说这些人会觉得你们，比如西方或者中国对我们东方主义，那么我也可以利用你们的东方主义，来让自己过得舒服一些。其实过得不错，过得非常舒服了。东方主义披上了镶有氆氇的藏式风情服装，或者是在北京的超市里买的青稞饼、4500矿泉水等等。东方主义也可以为我所用的。
一位苏格兰诗人写过一句话，“烂熟的民谣和致命的菜肴总是在这个时代结伴而行”。我也就写了这句话：“充满压力的道德绑架和寡淡而模仿的素食，也开始在雪域高原如影随形。
《写在基因里的食谱：关于饮食、基因与文化的思考》这本书很有意思。其中有句话说：“……为何很多人在远离自己的故乡或者放弃传统饮食之后，患糖尿病、心脏病、癌症、自身免疫性疾病或者其他一些疾病的概率会显著增加。在漫长的进化过程中，我们的身体和食物之间形成了紧密的纽带，而我们现在则把这一纽带切断了。”应该不止如此，甚至相貌也会改变，包括肤色、发色、五官等等。
尴尬吗？你觉得尴尬吗？我好像有时候会觉得。但不是跟他者在一起的时候会感到尴尬，而是在自己的家乡，有时候会尴尬，这是因为我在他者当中的时间太长了。比如我的样子，我的说话的腔调，我的有些习惯……是有点尴尬。
凌晨我看到尊者达赖喇嘛与藏人孩子玩游戏的一个视频，我流泪了，因为这个游戏是这样的：88岁的老人数着孩子的拇指说着拉萨的一段民谣，我就想到了我的母亲也这样跟我演示过很多次。五个手指有五句顺口溜：“这个做糌粑糊糊，这个戴真金戒指，这个献三宝供品，这个爱调皮捣蛋……”最后会用手指捅一捅孩子的嘎吱窝。这时我就想到我的母亲已经去世了，我再也看不到她对我做这个游戏了，泪流不止啊，这就是失去。
我一直暗暗的以我混杂的血统怀有某种从未公开的好感，甚至少许的骄傲。这表现在我经常说起也觉得惊讶的一个事实。即我无论在低海拔的汉地，还是在高海拔的故乡，都没有任何不适。我既不会像母亲来到我住的北京的最初几天，会嗜睡，多汗，据说这是低地反应。也不会像绝大多数汉人到了拉萨或其他高海拔的藏地，会头痛、呕吐甚至肺部有水声。可能这就是因为我混杂的血统有了两种抗御地理或当即就适应水土的基因吗？这四分之三的藏人血统啊，还有那四分之一的汉人血统。
很早以前我给我的诗集起名“少数”，后来我发现已经不是少数的问题，而是少数的少数，也就是说，我是不可能归于多数的，也不可能保持某种平衡的，我不但是少数的少数，我还是属于另一边的。我就是另一边。我喜欢另一边的说法。我更喜欢少数的少数的譬喻，不，显然已经是少数的少数的少数。
（文章只代表特约评论员个人的立场和观点）
2023年9月4日 星期一
བོད་ནི་གནའ་སྔ་མོ་ནས་རྒྱ་ནག་གི་ཆ་ཤས་མིན་ཞེས་པའི་དེབ་ངོ་སྤྲོད།Tibet was never part of China. Part 154
གཏམ་བཤད་པ། སྐུ་ཞབས་སངས་རྒྱས་སྐྱབས།
Tibet has not been part of China since ancient times Hon-Shiang LAU རྒྱ་རིགས་ལོ་རྒྱུས་སྨྲ་བ་ལིའུ་ཧན་ཁྲིན་གྱིས་བརྩམས་པའི་ཞིབ་འཇུག་ཆེད་དེབ་༼ བོད་ནི་གནའ་སྔ་མོ་ནས་རྒྱ་ནག་གི་ཆ་ཤས་མིན་༽ ཞེས་པ་ངོ་སྤྲོད། ཨང་རིམ་བརྒྱ་དང་ལྔ་བཅུ་ང་བཞི། དེབ་འདིའི་ནང་དུ། བོད་ནི་གནའ་སྔ་མོ་ནས་རྒྱ་ནག་གི་ཆ་ཤས་མིན་ཞེས་པའི་དེབ་འདི་ནི། ཐེ་ཝན་བོད་ཀྱི་སྐུ་ཚབ་དོན་གཅོད་ཁང་གི་སློབ་སྟོན་འོག་ཡོད་པའི་གངས་ལྗོངས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་གིས་༢༠༡༩ ལོ་ཟླ་བ་༡༡ ནང་པར་སྐྲུན་བྱས་པའི་(བོད་ནི་གནའ་སྔ་མོ་ནས་རྒྱ་ནག་གི་ཆ་ཤས་མིན་) ཞེས་བའི་རྒྱ་ཡིག་གི་དེབ་ཅིག་ཡིན། དེབ་འདིའི་རྩོམ་པ་པོ་སྐུ་ཞབས་ལིག་ཧན་ཁྲིན། དེབ་འདི་ནི། བོད་རྒྱའི་འབྲེལ་བའི་སྐོར་གྱི་ཞིབ་འཇུག་གྲུབ་འབྲས་གསར་ཤོས་རེད་ཟེར་ན་ཧམ་བཤད་མིན་པར་འདོད། ངོ་སྤྲད་བྱེད་བཞིན་པའི་དེབ་འདི་ནི་ཁོས་བོད་རྒྱའི་འབྲེལ་བའི་སྐོར་བྲིས་པའི་སྟོད་ཆ་དེ་ཡིན། དེབ་འདིར་ལ་བམ་པོ་༤ དང་ཤོག་གྲངས་༨༣༠ ཡོད། པར་རིས་དང་ས་ཁྲ་བཅུ་ཕྲག་འགའ་བཀོད་ཡོད། དེབ་འདིའི་ནང་དུ། ༡། རྒྱའི་ཡིག་ཚང་ཚད་ལྡན་གྲགས་ཅན་ཏེ། གཙོ་བོ་གཞུང་གི་ཡིག་ཚང་དང་དེ་བཞིན་དམངས་ཀྱིས་བྲིས་པའི་ཡིག་ཚང་གི་ཟུར་དཔང་། དཔེར་ན། བཀའ་བཀོད་མ། གཞུང་བྲིས་མ་སོགས་ཀྱིས་བོད་དང་མིང་རྒྱལ་རབས་དང་། བོད་དང་ཆིང་རྒྱལ་རབས་དབར་གྱི་འབྲེལ་བར་བློ་གཟར་བོ་དང་ཡིག་ཚང་རང་གིས་ཁུངས་གཏུག་ར་སྤྲོད་ཀྱིས་བདེན་དཔང་བྱས་ཡོད། ༢། ༡༩༤༩ ལོའི་རྗེས་སུ་རྒྱ་ནག་དམར་པོ་གཞུང་གིས་བོད་རྒྱའི་འབྲེལ་བའི་སྐོར་ལ་ལོ་རྒྱུས་ཡིག་ཆ་རྫུན་བཟོ་ཅི་ལྟར་བྱས་པ་ཐེར་འདོན་བྱས་ཡོད་པ་མ་ཟད། ཐོག་མ་སུས་རྫུན་བཟོ་དང་དེབ་གང་དུ་བཀོད་པ། དེའི་རྗེས་སུ་དེབ་གང་དུ་ལུང་འདྲེན་བྱས་ཡོད་པ་སོགས།དཔེར་ན། རྒྱ་དམར་གྱི་ལོ་རྒྱུས་སྨྲ་བ་ཡིན་ཟེར་མཁན་ཡ་ཧན་ཀྲང་གིས་རྒྱའི་གནའ་བོའི་ཡིག་ཚང་གི་བརྗོད་བྱར་བཟོ་བཅོས་དང་། རྒྱ་ནག་གཞུང་ཕྱོགས་ནས་གནའ་བོའི་ཡིག་ཚང་ཁུངས་ལྡན་གྲགས་ཅན་གྱི་མིང་གཅིག་པ་ཡིན་པའི་དཔེ་དེབ་བསྐྱར་སྒྲིག་གིས་བོད་རྒྱའི་འབྲེལ་བ་ངོ་མ་བཀབ་གསང་བྱེད་པ། དེ་བཞིན་རྒྱ་ནག་དམར་པོ་གཞུང་གིས་གནའ་བོའི་ཡིག་ཚང་མེད་པ་གསར་བཟོ་ཡིས་བོད་ཀྱི་བདག་དབང་དང་། རྒྱལ་བ་པན་ཆེན་སོགས་ཀྱི་ཡང་སྤྲུལ་ངོས་འཛིན་ལ་ཇུས་གཏོགས་བྱེད་པ། དཔེར་ན་སྒྲིག་ཡིག་དོན་ཚན་ཉི་ཤུ་རྩ་དགུའམ་ལུགས་སྲོལ་གསར་འཛུགས་ཀྱི་དོན་ཚན་ཉི་ཤུ་རྩ་དགུ ཡང་ན་གྲོས་འདེབས་དོན་ཚན་ཉེར་དགུ་ཟེར་བའི་ཡིག་ཆ་རྫུན་བཟོ་དང་འགྲེལ་ལོག་གང་འདོད་བྱེད་པ། ༣། རྒྱའི་ཡིག་ཚང་ལ་བརྟག་དཔྱོད་བྱེད་སྟངས་སོགས་རྒྱས་པར་ངོ་སྤྲོད་བྱས་ཡོད་ན་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་སྨྲ་བ་རྣམས་ལ་དགེ་ཕན་ཆེན་པོ་ཡོད་སྙམ། དེབ་འདིའི་ཞིབ་འཇུག་གི་གྲུབ་འབྲས་ནི། བོད་ནི་ལོ་རྒྱུས་ཐོག་ནམ་ཡང་རྒྱ་ནག་གི་ཆ་ཤས་སུ་བསྡུས་ཐུབ་མེད་པའི་རང་བཙན་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཡིན། རྒྱ་དམར་གྱི་བཙན་འཛིལ་ནི། ༡༩༥༠ ལོར་རྒྱ་དམར་གྱིས་བོད་ལ་དམག་དྲངས་པ་ནི་འཁྲུལ་བྲལ་གྱི་བཙན་འཛུལ་དང་རྒྱལ་ཁབ་གཞན་རྩ་མེད་བཟོས་པ་ཡིན། དེ་ནི་ཉི་ཧོང་གིས་༡༩༣༧ ལོར་ཤར་ཨེ་ཤ་ཡ་གཟི་ལྡན་མཉམ་འབྲེལ་འཛུགས་ཆེད་རྒྱ་ནག་ལ་བཙན་འཛུལ་བྱས་པའི་གནས་ལུགས་དང་དྲང་བདེན་ཙམ་ཡང་མེད། གཏམ་བཤད་གསན་གཟིགས་གྲུབ་རྗེས་མོས་རྟགས་SUBSCRIBESའགོད་པ་དང་བཤེར་འདྲེན་SHAREགནང་རྒྱུ་མ་མཉེལ་བ་གནང་རོགས། བཀའ་དྲིན་ཆེ།2023年8月28日 星期一
བོད་ནི་གནའ་སྔ་མོ་ནས་རྒྱ་ནག་གི་ཆ་ཤས་མིན་ཞེས་པའི་དེབ་ངོ་སྤྲོད།Tibet was never part of China. Part 153
གཏམ་བཤད་པ། སྐུ་ཞབས་སངས་རྒྱས་སྐྱབས།
Tibet has not been part of China since ancient times Hon-Shiang LAU རྒྱ་རིགས་ལོ་རྒྱུས་སྨྲ་བ་ལིའུ་ཧན་ཁྲིན་གྱིས་བརྩམས་པའི་ཞིབ་འཇུག་ཆེད་དེབ་༼ བོད་ནི་གནའ་སྔ་མོ་ནས་རྒྱ་ནག་གི་ཆ་ཤས་མིན་༽ ཞེས་པ་ངོ་སྤྲོད། ཨང་རིམ་བརྒྱ་དང་ལྔ་བཅུ་ང་གསུམ། དེབ་འདིའི་ནང་དུ། བོད་ནི་གནའ་སྔ་མོ་ནས་རྒྱ་ནག་གི་ཆ་ཤས་མིན་ཞེས་པའི་དེབ་འདི་ནི། ཐེ་ཝན་བོད་ཀྱི་སྐུ་ཚབ་དོན་གཅོད་ཁང་གི་སློབ་སྟོན་འོག་ཡོད་པའི་གངས་ལྗོངས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་གིས་༢༠༡༩ ལོ་ཟླ་བ་༡༡ ནང་པར་སྐྲུན་བྱས་པའི་(བོད་ནི་གནའ་སྔ་མོ་ནས་རྒྱ་ནག་གི་ཆ་ཤས་མིན་) ཞེས་བའི་རྒྱ་ཡིག་གི་དེབ་ཅིག་ཡིན། དེབ་འདིའི་རྩོམ་པ་པོ་སྐུ་ཞབས་ལིག་ཧན་ཁྲིན། དེབ་འདི་ནི། བོད་རྒྱའི་འབྲེལ་བའི་སྐོར་གྱི་ཞིབ་འཇུག་གྲུབ་འབྲས་གསར་ཤོས་རེད་ཟེར་ན་ཧམ་བཤད་མིན་པར་འདོད། ངོ་སྤྲད་བྱེད་བཞིན་པའི་དེབ་འདི་ནི་ཁོས་བོད་རྒྱའི་འབྲེལ་བའི་སྐོར་བྲིས་པའི་སྟོད་ཆ་དེ་ཡིན། དེབ་འདིར་ལ་བམ་པོ་༤ དང་ཤོག་གྲངས་༨༣༠ ཡོད། པར་རིས་དང་ས་ཁྲ་བཅུ་ཕྲག་འགའ་བཀོད་ཡོད། དེབ་འདིའི་ནང་དུ། ༡། རྒྱའི་ཡིག་ཚང་ཚད་ལྡན་གྲགས་ཅན་ཏེ། གཙོ་བོ་གཞུང་གི་ཡིག་ཚང་དང་དེ་བཞིན་དམངས་ཀྱིས་བྲིས་པའི་ཡིག་ཚང་གི་ཟུར་དཔང་། དཔེར་ན། བཀའ་བཀོད་མ། གཞུང་བྲིས་མ་སོགས་ཀྱིས་བོད་དང་མིང་རྒྱལ་རབས་དང་། བོད་དང་ཆིང་རྒྱལ་རབས་དབར་གྱི་འབྲེལ་བར་བློ་གཟར་བོ་དང་ཡིག་ཚང་རང་གིས་ཁུངས་གཏུག་ར་སྤྲོད་ཀྱིས་བདེན་དཔང་བྱས་ཡོད། ༢། ༡༩༤༩ ལོའི་རྗེས་སུ་རྒྱ་ནག་དམར་པོ་གཞུང་གིས་བོད་རྒྱའི་འབྲེལ་བའི་སྐོར་ལ་ལོ་རྒྱུས་ཡིག་ཆ་རྫུན་བཟོ་ཅི་ལྟར་བྱས་པ་ཐེར་འདོན་བྱས་ཡོད་པ་མ་ཟད། ཐོག་མ་སུས་རྫུན་བཟོ་དང་དེབ་གང་དུ་བཀོད་པ། དེའི་རྗེས་སུ་དེབ་གང་དུ་ལུང་འདྲེན་བྱས་ཡོད་པ་སོགས།དཔེར་ན། རྒྱ་དམར་གྱི་ལོ་རྒྱུས་སྨྲ་བ་ཡིན་ཟེར་མཁན་ཡ་ཧན་ཀྲང་གིས་རྒྱའི་གནའ་བོའི་ཡིག་ཚང་གི་བརྗོད་བྱར་བཟོ་བཅོས་དང་། རྒྱ་ནག་གཞུང་ཕྱོགས་ནས་གནའ་བོའི་ཡིག་ཚང་ཁུངས་ལྡན་གྲགས་ཅན་གྱི་མིང་གཅིག་པ་ཡིན་པའི་དཔེ་དེབ་བསྐྱར་སྒྲིག་གིས་བོད་རྒྱའི་འབྲེལ་བ་ངོ་མ་བཀབ་གསང་བྱེད་པ། དེ་བཞིན་རྒྱ་ནག་དམར་པོ་གཞུང་གིས་གནའ་བོའི་ཡིག་ཚང་མེད་པ་གསར་བཟོ་ཡིས་བོད་ཀྱི་བདག་དབང་དང་། རྒྱལ་བ་པན་ཆེན་སོགས་ཀྱི་ཡང་སྤྲུལ་ངོས་འཛིན་ལ་ཇུས་གཏོགས་བྱེད་པ། དཔེར་ན་སྒྲིག་ཡིག་དོན་ཚན་ཉི་ཤུ་རྩ་དགུའམ་ལུགས་སྲོལ་གསར་འཛུགས་ཀྱི་དོན་ཚན་ཉི་ཤུ་རྩ་དགུ ཡང་ན་གྲོས་འདེབས་དོན་ཚན་ཉེར་དགུ་ཟེར་བའི་ཡིག་ཆ་རྫུན་བཟོ་དང་འགྲེལ་ལོག་གང་འདོད་བྱེད་པ། ༣། རྒྱའི་ཡིག་ཚང་ལ་བརྟག་དཔྱོད་བྱེད་སྟངས་སོགས་རྒྱས་པར་ངོ་སྤྲོད་བྱས་ཡོད་ན་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་སྨྲ་བ་རྣམས་ལ་དགེ་ཕན་ཆེན་པོ་ཡོད་སྙམ། དེབ་འདིའི་ཞིབ་འཇུག་གི་གྲུབ་འབྲས་ནི། བོད་ནི་ལོ་རྒྱུས་ཐོག་ནམ་ཡང་རྒྱ་ནག་གི་ཆ་ཤས་སུ་བསྡུས་ཐུབ་མེད་པའི་རང་བཙན་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཡིན། རྒྱ་དམར་གྱི་བཙན་འཛིལ་ནི། ༡༩༥༠ ལོར་རྒྱ་དམར་གྱིས་བོད་ལ་དམག་དྲངས་པ་ནི་འཁྲུལ་བྲལ་གྱི་བཙན་འཛུལ་དང་རྒྱལ་ཁབ་གཞན་རྩ་མེད་བཟོས་པ་ཡིན། དེ་ནི་ཉི་ཧོང་གིས་༡༩༣༧ ལོར་ཤར་ཨེ་ཤ་ཡ་གཟི་ལྡན་མཉམ་འབྲེལ་འཛུགས་ཆེད་རྒྱ་ནག་ལ་བཙན་འཛུལ་བྱས་པའི་གནས་ལུགས་དང་དྲང་བདེན་ཙམ་ཡང་མེད། གཏམ་བཤད་གསན་གཟིགས་གྲུབ་རྗེས་མོས་རྟགས་SUBSCRIBESའགོད་པ་དང་བཤེར་འདྲེན་SHAREགནང་རྒྱུ་མ་མཉེལ་བ་གནང་རོགས། བཀའ་དྲིན་ཆེ།《殺劫》2023年最新修訂版與前兩版有何不同？(二)
唯色
2023.08.23
《殺劫》2023年最新修訂版17頁圖左。 唯色提供現如今在盛世中國，毛澤東發動的文化大革命日漸淡出，準確地說，是被淡出。正如奧威爾在《1984》的結尾（多麼悲愴的結尾）寫：“……但是沒有事，一切都很好，鬥爭已經結束了。他戰勝了自己。他熱愛老大哥。”而這個“他”，無須道出“他”在書中的名字，因爲“他”是你，也是我。當我在微信朋友圈裏看到人們提及文革是如此小心翼翼，或用漢字拼音的縮寫“WG”替代，或用漢字諧音的“紋格”替代，若不這般掩飾，文章或言論就會被屏蔽。而發生在西藏的文化大革命，簡稱西藏文革，從來都是敏感詞，從來都會雙倍地被屏蔽，我依據我父親拍攝的近三百張西藏文革照片做的調查採訪和記錄書寫，於2006年出版的《殺劫》一書，在時隔十七年後依然有着，甚至愈發有着觸目驚心的現實意義。
也因此，比較《殺劫》2023年最新修訂版與之前兩版（2006年初版、2016年紀念版），就我父親在西藏文革期間拍攝的照片所做的說明，我打算選擇其中補充與更改較多的圖文，編輯成多篇帖子發表於自由亞洲特約評論專欄，爲的是讓更多的讀者瞭解並不久遠卻彷彿淡忘的歷史。
1、17頁
看上去，文化大革命即將到來之前的拉薩風平浪靜。一幢幢類似兵營的房屋修築 在過去的大片草地、“林卡”(林園)和沼澤上，是新政府的辦公場地和宿舍。一條條新開闢的街道被命名爲北京路、人民路等。據一九六五年的《西藏日報》報導：拉薩市建成了一個以人民路爲中心的、擁有二十五個較大的建築物的新市區。中國官媒記者寫：“一九六五年慶祝西藏自治區成立，中央直接撥專款用於拉薩市政建設，是民主改革後市政建設的第一個高峯。”
二十世紀六○年代的拉薩正在失卻古老而獨特的風貌，舉世聞名的布達拉宮是滄桑之變的見證。
左圖，在布達拉宮斜對面的小山頂，原有建於十七世紀的醫藥利衆寺，但毀於一九五九年三月的解放軍炮火。右圖，是從布達拉宮俯拍的拉薩東南面，左邊的藏式建築爲十四世達賴喇嘛家族堯西達孜的府邸，從布達拉宮東門有小路通往； 左上角依稀模糊的寺院建築是歷史悠久的大昭寺；往東也有不少影影綽綽的藏式老房子。
2、19頁
這就是大昭寺，被十四世達賴喇嘛譽爲“全藏最崇高的寺廟”。一九六四年二月十九日至二十九日，正值藏曆新年期間，按照西藏傳統，在這裏舉行祝福祈願的盛大法會“默朗欽莫”，中文譯爲“傳召法會”。然而，插在寺院之頂的五星紅旗和掛在寺院牆上的標語（用藏漢文寫“……繁榮經濟改善人民的生活”），卻已表明今非昔比。西藏的靈魂、至高無上的達賴喇嘛於一九五九年三月十七日被迫出走，流亡印度已五年。
據中國官方報導，這次法會期間，“中央人民政府代表張經武和自治區籌委會代理主任委員班禪額爾德尼分別派代表向參加傳召大會的僧衆發放了佈施”。半年之後，十世班禪喇嘛因爲向毛澤東遞交著名的《七萬言書》，直言批評中共對全藏區尤其是對西藏宗教的破壞，而被當作西藏“最大的反動農奴主之一”遭到批鬥並被撤職。來年的“默朗欽莫”也被取消，直至一九八六年才恢復，三年後又被禁止，至今未再舉辦。
3、21頁
一九六四年的祈願大法會“默朗欽莫”。按照傳統，拉薩所有主要寺院的數萬僧人將雲集於大昭寺舉行連續多日的法會，但這一次的規模已大大縮小，在經歷了一九五九年三月反抗中共的“拉薩抗暴”(中共稱之爲“西藏反革命武裝叛亂”)之後，西藏(指今中國行政區劃的西藏自治區，以下含“西藏”一詞，有些指西藏自治區，有些指全藏地，如“西藏文革”，視內容而定)自治區十多萬僧尼只剩下幾千人留在寺院。從圖中即可看出，坐滿大昭寺二樓露臺上的不是往日的僧人，而是普普通通的男女老少。
耐人尋味的是，各種醒目的政治標語也已經包圍了大昭寺。在往日法會期間達賴喇嘛下榻的“日光殿”懸掛的標語上，用藏漢文寫着“繼續貫徹執行政治統一、信教自由的方針”。這實際上是一條來自強權者的指令，概而言之，即必須聽從中共對西藏宗教的任何措施。另一條懸掛的橫幅用藏漢文寫“各族人民偉大領袖毛主席萬歲！”自奉無神論的唯物主義者顯露出要用它的大神一統天下的面目。
（文章只代表特約評論員個人的立場和觀點）
《殺劫》2023年最新修訂版與前兩版有何不同？(一)
唯色
2023.07.28
唯色作品《殺劫》封面截圖 唯色提供因藏語“革命”的諧音而得名《殺劫》的圖文書，初版於2006年文化大革命四十週年，由臺灣大塊文化公司出版。出版後獲得的這兩個評價簡明扼要：“關於文革在西藏最全面的一批民間圖片記錄”“文革研究的西藏部分因此不再空白”。
《殺劫》再版，是文革五十週年紀念版，於2016年出版。相比初版，除了修訂文字，還增加了一章：“補充：《殺劫》之後”，其中包括我用我父親當年拍攝西藏文革照片的相機，來到他當年拍攝鬥牛鬼蛇神、開各種政治集會的地點，拍攝今天的各種場景，有22張彩色照片，以及用數碼相機拍攝的十多張照片。
於是某種對比由黑白照片和彩色照片呈現：比如，在大昭寺庭院，當年紅衛兵將砸爛的佛像堆滿，遍地狼藉，不忍目睹；如今則是中國遊客的身影充滿，舉止粗俗，口音喧譁。又如，在大昭寺講經場松卻繞瓦，文革時在這裏批鬥喇嘛、仁波切、貴族、舊官員，在這裏集會，表演從北京學來的革命戲劇、紅色舞蹈；如今這裏依然不是講授佛法、辯論佛經的傳統講經場，而是駐寺工作組和寺管會紅喇嘛的停車場。
又如，環繞大昭寺的轉經街，文革時，是衆多“牛鬼蛇神”被沿街遊鬥時所經之處，他們戴上紙糊的高帽，穿上舊時的尊貴服裝，手裏還捧着各種貴重物品，被紅衛兵和積極分子驅趕着，尊嚴掃地，蒙羞含辱；如今這裏是藏人轉經禮佛處，同時被警務站、攝像頭、狙擊手、穿制服的軍警與便衣警察、各色線人高度關注，另外，這裏還是中國遊客扮相野蠻人（他們心目中的藏人）並將佛具當做道具，拍攝“西藏風情”的打卡點。
而《殺劫》2023年最新修訂版，依據的是在這之前出版的藏文、日文及英文譯本所做的修訂。每一種譯本的出版，都是每一位譯者、編輯與我重做的修訂，尤其是翻譯時間最長，並於2020年出版的英文版《Forbidden Memory： Tibet during the Cultural Revolution》，更是相當仔細的修訂結果。並且，2023年最新修訂版還增加了多幀珍貴老照片，有的照片是對初版照片的更換，也都是我父親在文革中拍攝的照片。
更重要的意義在於，隨着時間的流逝，當年接受我訪談的經歷者接踵過世，2006年初版時有兩位受訪者病故，而至2023年最新修訂版出版，已有半數以上的長輩去世，包括我的母親於2022年8月11日，在拉薩因新冠疫情封城百餘日的數小時前病故。不但是曾經的見證者的離去令人悲傷，實際上，這些年我常常覺得瞠目結舌，因爲我們會在很多親歷者還活着的時候就看見，歷史被權力堂而皇之地改寫。所以更有一種緊迫感，但也有一種無力感，畢竟個人或少數人的努力太微弱了，也就因此更感念譬如臺灣大塊文化公司這樣的爲記錄歷史提供場域的良心出版者。白紙黑字，始終是證據，不然《1984》裏的銷燬和塗改就不會那麼積極了。
2023年8月25日 星期五
联合国人权专家又双叒叕担忧图伯特人权
桑杰嘉
北京之春2023年8月号
由于习近平政府对图伯特的打压政策，使图伯特境内的人权状况非常糟糕。对此图伯特人权组织多次提出了警告，但是，习近平政府一意孤行。对图伯特境内严重的人权状况，联合国独立人权专家们又双叒叕深表担忧。
今年联合国独立人权专家就图伯特人权问题一次又一次地发表严重关切。100多万图伯特儿童的文化清洗导致的同化和身份侵蚀；中国政府强迫数十万图伯特人参加威胁图伯特人身份认同，存在强迫劳动风险的所谓的“劳动力转移就业”和“职业培训”项目；联合国独立人权专家要求中国政府澄清9名被监禁的图伯特环境人权维护者的信息。
与此同时，兰德智库（RAND Europe）发布研究报告也从另一个角度证明了人权专家研究的结果。图伯特（卫藏地区，中国政府所谓的西藏自治区）目前至少有79座监狱和拘留中心，几乎每一个城镇和村落都有1座。
针对中国政府对图伯特压迫性的同化政策美国务院8月22日发表一份声明，对实施同化政策相关的现任和前任中国官员实施新的签证限制。
联合国独立人权专家说
儿童
2023年2月，联合国3位独立人权专家少数族群议题特别报告员德瓦雷纳、受教权特别报告员沙希德、文化权利领域特别报告员尚塔基等警告称：“中国政府旨在通过寄宿学校系统在文化、宗教和语言上同化藏族人民的政策，影响了大约100万名藏族儿童。”联合国网站2023年2月6日以：《独立人权专家对中国100万藏族儿童与家人分离和被迫在寄宿学校同化感到震惊》为标题报道了有关图伯特儿童遭受文化清洗导致“被同化，身份被侵蚀”的严重事件。
专家们说：“近年来，针对藏族儿童的寄宿学校系统似乎是一项强制性的大规模计划，旨在将藏族同化为占多数的汉族文化，这违反了国际人权标准。我们对此感到非常不安。”
专家们表示，寄宿学校的教育内容和环境以占人口多数的汉族文化为主，教材内容几乎只体现汉族学生的生活经历。藏族少数民族儿童被迫以普通话完成“义务教育”课程，无法获得与传统或文化相关的学习。政府开设的普通话学校并没有对藏族的语言、历史和文化提供实质性的学习。
“因此，藏族儿童正在丧失使用母语的能力，也失去了用藏语与父母和祖父母轻松交流的能力，这导致了他们被同化，身份被侵蚀。”专家们说。
专家们指出这一政策的实施与中国政府2021年8月召开的中央民族工作会议有关。 “ ---在这种背景下，推广西藏语言和文化的倡议据报道遭到压制，倡导西藏语言和教育的人受到迫害。”
据我们研究发现中国政府强制要求进入寄宿学校实施同化的儿童中年龄最小的只有4岁。他们从4岁开始失去父母之爱，离开家庭生活，在学校接受纯汉语的教育，每周只有两天回家。另外，中国政府强制要求学生家长学习汉语，并要求学生在家的两天内必须要用汉语交流。
青年
2023年4月，6名联合国独立人权专家发表联合声明，就中国强迫数十万藏人参加所谓“劳动力转移就业”和“职业培训”项目的表达关切。联合国网站2023年4月27日发表了《权专家：中国“职业培训”项目威胁藏族人身份认同，存在强迫劳动风险》的报道。发表声明的专家包括：奴隶制特别报告员小保方智也、贩运人口问题特别报告员西沃恩•穆拉利、当代形式种族主义问题特别报告员阿什维尼•K.P.、文化权利领域特别报告员亚历山德拉•尚塔基、少数群体问题特别报告员费尔南•德瓦雷纳、发展权特别报告员萨阿德•阿勒法拉吉。
专家们表示：“据报道，自2015年以来，通过一个被描述为自愿性质的项目，数十万藏族人从传统的农村生活被‘转移’到低技能和低收入的有偿就业；但在实际操作中，他们参与这个项目据信是受到了胁迫。”
“职业培训中心”网络促成了劳动力转移就业项目，但这些中心较少关注发展职业技能，而更注重在军事化的环境中进行文化和政治灌输。
专家们发现，“参与项目的藏族人据信被阻止使用藏语，也不被鼓励表达其宗教身份，这两者都被当局视为消除贫困的障碍。”
最后专家们呼吁中国政府：“阐明为藏族人选择退出职业培训和劳动力转移就业项目而采取的措施，并监督藏族人在新就业场所的工作条件，同时确保尊重藏族宗教、语言和文化特性。
他们还敦促中国政府解释其打算采取哪些措施，以履行其防止强迫劳动和贩运的国际义务，并确保此类行为的受害者能够获得补救和赔偿。”
中国政府以“培训农牧民”之名，强制推行中国政府所谓的“订单定向式”、 “以工代赈”、“以工代训”。事实上是各级政府、施工单位、劳务派遣公司、劳务合作社、劳务经济人、劳动力层层黑箱作业、利益交易的体系。图伯特的年青劳动力被官商利益集团任意买卖，任意剥削，并通过政府进行集中营式管理运作，对此政府用强大的宣传机器说成是“培训、就业”而已。
环境保护者
2023年8月，3名联合国独立人权专家发表声明，呼吁中国政府提供有关9名在监狱服刑的图伯特环境人权维护者的信息。共同发表这份声明的人权专家包括：联合国人权维护者处境特别报告员劳勒；和平集会自由权和结社自由权特别报告员武莱；与享有安全、清洁、健康和可持续环境有关的人权义务问题特别报告员博伊德。联合国网站2023年8月10日发表了《人权专家要求中国政府澄清九名被监禁的藏族人权维护者的情况》为题报道。
声明指出:“被监禁的9名环境人权维护者包括阿亚桑扎、顿杰、多吉达塔（、格桑卓朗、仁青南卓、持真贡布、强久欧珠、索日阿布和南赛。2010年至2019年期间，他们在青海省、四川省和西藏自治区抗议非法采矿活动和揭露捕猎濒危物种后被捕。
专家们说：“这些人权维护者年复一年地与世隔绝，中国政府不提供任何相关信息，可以视为是故意让世界忘记他们。他们的家人一直被蒙在鼓里，对他们的命运一无所知。”
“关于这些人权维护者被拘留、审判和判刑情况的信息目前很少，但根据掌握的充分信息，我们知道他们被判处了7至11年的监禁。”
专家们指出，“目前还不清楚他们有多少人在被拘留期间获得了法律援助，也不清楚是否有人在狱中获得了医疗服务。”
“我们敦促中国政府详细说明他们被关押的原因和地点，以及他们的健康状况，为他们提供适当的医疗服务，并允许他们的家人探视。”专家们说。
专家们强调：“如果中国致力于应对气候变化的影响，就不应迫害环境人权维护者，并应立即释放所有九名被监禁的环境人权维护者。”
在图伯特所谓的“环境保护”只是一个宣传口号，不然，怎么对如此之多的环境保护者进行残酷打压？而专家们在上面提到的9位图伯特环境保护者的打压只是冰山一角。中国政府对环境保护者的抗议进行过殴打、被强迫失踪，甚至开枪射杀。
不说图伯特环保人士的情况，单单从中国政府在图伯特的各大开发项目可以清楚的证明中国政府所谓的“环境保护”是假的。严重破坏图伯特生态环境的青藏铁路、川藏铁路和没有放过图伯特的一条河流的进入疯狂地步的水电开发等何曾听过专业环境专家的环境评估？在所谓的生态保护区的旅游开发、自然矿藏的大量开发----事实证明了不保护生态环境。
智库报告
监狱
由于中国政府严格控制图伯特境内的信息，另外，在图伯特有关监狱的信息被视为“国家机密”管控。因此外界对图伯特的监狱与关押机构了解不多。兰德智库27日最新报告分析，许多图伯特的拘禁设施早在2011年之前便已设立，且近年对异议人士的关押有转为长期监禁、而非短期拘留的趋势。
据德国之声报道：“兰德智库週四（7月27日）发布研究报告，以卫星传感的“夜间灯光”数据为基础，供外界一窥较少为人知的西藏拘留体系运作。
研究指出，西藏(西藏自治区)目前至少有79座监狱和拘留中心，几乎每一个城镇和村落都有1座。这些拘留设施多数规模不大，安保层级较低，可能以短期关押用途为主；不过，自2019年起，部分拘留设施的夜间灯光有增加趋势，这种趋势主要集中于安全级别较高的监狱，可能显示西藏对异议人士的关押转向较长期的监禁，而非仅仅是短期拘留，“类似近期在新疆观察到的状况”。”
分析结果发现“整体上西藏拘留机构的夜间灯光数据没有显著的变化转折点，显示中国对西藏的关押政策自2010年代起，大致延续至今。不过，若观察不同机构类型，会发现相较于小型的拘留所，大型机构的夜间灯光数据增加趋势较为明显。
报告指出，在2015年至2016年间，夜间灯光的增加现象主要集中在西藏阿里地区，2017年至2018年集中于西藏山南、那曲地区，2019年至2020年集中在首府拉萨。”
报道还指出：“在遍及全中国的“维稳”计划之下，中国政府正在对西藏人民实施预防性镇压。中国政府对西藏的镇压方式与规模，并不像新疆那样已有许多相关调查；然而，缺乏关于“职业训练中心”等关押机构的证据，“并不代表证明没有压迫”，反而显示深入研究的必要。”
“西藏仍然是一个资讯黑洞，任何试著了解这里的安全管控机制的努力，都面臨重重难关。”兰德智库欧洲部门的防务安全专家哈里斯（Ruth Harris）向英国《卫报》表示。
中国政府篡改图伯特历史编造的图伯特独立时期的黑暗，中共的所谓的专家们苦苦找了近七十多年，找出布达拉宫山脚下和大昭寺附近的大多数时间空空的两座监狱，而那是图伯特噶丹颇章政府建政308年中建的。相比之下中国非法占领图伯特的区区七十年里“一个城镇和村落都有1座”的高度发展，不得不佩服！
美国在行动
2023年8月23日美国之音报道：“美国宣布对现任和前任中国官员实施新的签证限制，因为他们参与了美国和联合国官员所称的在政府开办的寄宿学校强行同化一百多万藏族儿童的行为。”
美国国务卿安东尼·布林肯说：“胁迫政策”寻求“在年轻世代的藏人中间消除西藏独特的语言、文化和宗教传统。”
他继续说：“我们敦促中华人民共和国当局在西藏以及中华人民共和国各地其他地区结束胁迫藏族儿童进入政府经办的寄宿学校，并停止压迫性的同化政策。”
西藏行动研究所所长拉珍哲通对此美国国务院的决定表示赞赏，称赞这是一个大胆的举动---她在一份声明中表示，希望其他国家会效仿美国，追究这一政策的责任人的责任。
拉珍哲通表示：“通过宣布制裁中国有关官员，美国政府向他们表明，他们的罪行已为人所知，他们现在已经成了被自由世界唾弃的人。我们由衷欢迎布林肯国务卿展示的大胆领导力，并鼓励其他国家采取类似措施，制裁所有对这一种族灭绝政策负有责任的人。”
独立专家
根据联合国官方网站说明：特别报告员是人权理事会特别程序的一部分。特别程序是联合国人权系统中最大的独立专家机构，是人权理事会独立实况调查和监测机制的总称，负责处理世界各地的具体国家情况或专题问题。特别程序专家在自愿的基础上工作。他们不是联合国的工作人员，不在联合国领取工作报酬。他们独立于任何政府或组织，以个人身份为联合国服务。
综合联合国人权独立专家的研究、智库研究报告和美国政府的行动清楚说明了中国政府严重践踏图伯特人权，以及进一步证明中国政府对图伯特实施种族灭绝政策的事实真相。
http://beijingspring.com/bj2/2010/320/824202341803.htm
2023年8月22日 星期二
བོད་ནི་གནའ་སྔ་མོ་ནས་རྒྱ་ནག་གི་ཆ་ཤས་མིན་ཞེས་པའི་དེབ་ངོ་སྤྲོད།Tibet was never part of China. Part 152
གཏམ་བཤད་པ། སྐུ་ཞབས་སངས་རྒྱས་སྐྱབས།
Tibet has not been part of China since ancient times Hon-Shiang LAU རྒྱ་རིགས་ལོ་རྒྱུས་སྨྲ་བ་ལིའུ་ཧན་ཁྲིན་གྱིས་བརྩམས་པའི་ཞིབ་འཇུག་ཆེད་དེབ་༼ བོད་ནི་གནའ་སྔ་མོ་ནས་རྒྱ་ནག་གི་ཆ་ཤས་མིན་༽ ཞེས་པ་ངོ་སྤྲོད། ཨང་རིམ་བརྒྱ་དང་ལྔ་བཅུ་ང་གཉིས། དེབ་འདིའི་ནང་དུ། བོད་ནི་གནའ་སྔ་མོ་ནས་རྒྱ་ནག་གི་ཆ་ཤས་མིན་ཞེས་པའི་དེབ་འདི་ནི། ཐེ་ཝན་བོད་ཀྱི་སྐུ་ཚབ་དོན་གཅོད་ཁང་གི་སློབ་སྟོན་འོག་ཡོད་པའི་གངས་ལྗོངས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་གིས་༢༠༡༩ ལོ་ཟླ་བ་༡༡ ནང་པར་སྐྲུན་བྱས་པའི་(བོད་ནི་གནའ་སྔ་མོ་ནས་རྒྱ་ནག་གི་ཆ་ཤས་མིན་) ཞེས་བའི་རྒྱ་ཡིག་གི་དེབ་ཅིག་ཡིན། དེབ་འདིའི་རྩོམ་པ་པོ་སྐུ་ཞབས་ལིག་ཧན་ཁྲིན། དེབ་འདི་ནི། བོད་རྒྱའི་འབྲེལ་བའི་སྐོར་གྱི་ཞིབ་འཇུག་གྲུབ་འབྲས་གསར་ཤོས་རེད་ཟེར་ན་ཧམ་བཤད་མིན་པར་འདོད། ངོ་སྤྲད་བྱེད་བཞིན་པའི་དེབ་འདི་ནི་ཁོས་བོད་རྒྱའི་འབྲེལ་བའི་སྐོར་བྲིས་པའི་སྟོད་ཆ་དེ་ཡིན། དེབ་འདིར་ལ་བམ་པོ་༤ དང་ཤོག་གྲངས་༨༣༠ ཡོད། པར་རིས་དང་ས་ཁྲ་བཅུ་ཕྲག་འགའ་བཀོད་ཡོད། དེབ་འདིའི་ནང་དུ། ༡། རྒྱའི་ཡིག་ཚང་ཚད་ལྡན་གྲགས་ཅན་ཏེ། གཙོ་བོ་གཞུང་གི་ཡིག་ཚང་དང་དེ་བཞིན་དམངས་ཀྱིས་བྲིས་པའི་ཡིག་ཚང་གི་ཟུར་དཔང་། དཔེར་ན། བཀའ་བཀོད་མ། གཞུང་བྲིས་མ་སོགས་ཀྱིས་བོད་དང་མིང་རྒྱལ་རབས་དང་། བོད་དང་ཆིང་རྒྱལ་རབས་དབར་གྱི་འབྲེལ་བར་བློ་གཟར་བོ་དང་ཡིག་ཚང་རང་གིས་ཁུངས་གཏུག་ར་སྤྲོད་ཀྱིས་བདེན་དཔང་བྱས་ཡོད། ༢། ༡༩༤༩ ལོའི་རྗེས་སུ་རྒྱ་ནག་དམར་པོ་གཞུང་གིས་བོད་རྒྱའི་འབྲེལ་བའི་སྐོར་ལ་ལོ་རྒྱུས་ཡིག་ཆ་རྫུན་བཟོ་ཅི་ལྟར་བྱས་པ་ཐེར་འདོན་བྱས་ཡོད་པ་མ་ཟད། ཐོག་མ་སུས་རྫུན་བཟོ་དང་དེབ་གང་དུ་བཀོད་པ། དེའི་རྗེས་སུ་དེབ་གང་དུ་ལུང་འདྲེན་བྱས་ཡོད་པ་སོགས།དཔེར་ན། རྒྱ་དམར་གྱི་ལོ་རྒྱུས་སྨྲ་བ་ཡིན་ཟེར་མཁན་ཡ་ཧན་ཀྲང་གིས་རྒྱའི་གནའ་བོའི་ཡིག་ཚང་གི་བརྗོད་བྱར་བཟོ་བཅོས་དང་། རྒྱ་ནག་གཞུང་ཕྱོགས་ནས་གནའ་བོའི་ཡིག་ཚང་ཁུངས་ལྡན་གྲགས་ཅན་གྱི་མིང་གཅིག་པ་ཡིན་པའི་དཔེ་དེབ་བསྐྱར་སྒྲིག་གིས་བོད་རྒྱའི་འབྲེལ་བ་ངོ་མ་བཀབ་གསང་བྱེད་པ། དེ་བཞིན་རྒྱ་ནག་དམར་པོ་གཞུང་གིས་གནའ་བོའི་ཡིག་ཚང་མེད་པ་གསར་བཟོ་ཡིས་བོད་ཀྱི་བདག་དབང་དང་། རྒྱལ་བ་པན་ཆེན་སོགས་ཀྱི་ཡང་སྤྲུལ་ངོས་འཛིན་ལ་ཇུས་གཏོགས་བྱེད་པ། དཔེར་ན་སྒྲིག་ཡིག་དོན་ཚན་ཉི་ཤུ་རྩ་དགུའམ་ལུགས་སྲོལ་གསར་འཛུགས་ཀྱི་དོན་ཚན་ཉི་ཤུ་རྩ་དགུ ཡང་ན་གྲོས་འདེབས་དོན་ཚན་ཉེར་དགུ་ཟེར་བའི་ཡིག་ཆ་རྫུན་བཟོ་དང་འགྲེལ་ལོག་གང་འདོད་བྱེད་པ། ༣། རྒྱའི་ཡིག་ཚང་ལ་བརྟག་དཔྱོད་བྱེད་སྟངས་སོགས་རྒྱས་པར་ངོ་སྤྲོད་བྱས་ཡོད་ན་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་སྨྲ་བ་རྣམས་ལ་དགེ་ཕན་ཆེན་པོ་ཡོད་སྙམ། དེབ་འདིའི་ཞིབ་འཇུག་གི་གྲུབ་འབྲས་ནི། བོད་ནི་ལོ་རྒྱུས་ཐོག་ནམ་ཡང་རྒྱ་ནག་གི་ཆ་ཤས་སུ་བསྡུས་ཐུབ་མེད་པའི་རང་བཙན་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཡིན། རྒྱ་དམར་གྱི་བཙན་འཛིལ་ནི། ༡༩༥༠ ལོར་རྒྱ་དམར་གྱིས་བོད་ལ་དམག་དྲངས་པ་ནི་འཁྲུལ་བྲལ་གྱི་བཙན་འཛུལ་དང་རྒྱལ་ཁབ་གཞན་རྩ་མེད་བཟོས་པ་ཡིན། དེ་ནི་ཉི་ཧོང་གིས་༡༩༣༧ ལོར་ཤར་ཨེ་ཤ་ཡ་གཟི་ལྡན་མཉམ་འབྲེལ་འཛུགས་ཆེད་རྒྱ་ནག་ལ་བཙན་འཛུལ་བྱས་པའི་གནས་ལུགས་དང་དྲང་བདེན་ཙམ་ཡང་མེད། གཏམ་བཤད་གསན་གཟིགས་གྲུབ་རྗེས་མོས་རྟགས་SUBSCRIBESའགོད་པ་དང་བཤེར་འདྲེན་SHAREགནང་རྒྱུ་མ་མཉེལ་བ་གནང་རོགས། བཀའ་དྲིན་ཆེ།2023年8月17日 星期四
被判后没有判决书中国政府销毁打压图伯特人的证据
桑杰嘉
民主中国首发
2023-08-06 01:09:22
中国政府以国家的名对图伯特人进行抓捕、羁押、判刑或者被强迫失踪，同时一直采取销毁证据的卑鄙手段。如今已经证明中国政府对维吾尔人、蒙古人，以及中国的维权人士和异议人士“被告人不能请律师，家属得不到通知，也拿不到判决书，这是现在的一个趋势，就是文革状态，一句话就能把人判十年、二十年。”
2023/08/04
2023年8月13日 星期日
བོད་ནི་གནའ་སྔ་མོ་ནས་རྒྱ་ནག་གི་ཆ་ཤས་མིན་ཞེས་པའི་དེབ་ངོ་སྤྲོད།Tibet was never part of China. Part 151
གཏམ་བཤད་པ། སྐུ་ཞབས་སངས་རྒྱས་སྐྱབས།
Tibet has not been part of China since ancient times Hon-Shiang LAU རྒྱ་རིགས་ལོ་རྒྱུས་སྨྲ་བ་ལིའུ་ཧན་ཁྲིན་གྱིས་བརྩམས་པའི་ཞིབ་འཇུག་ཆེད་དེབ་༼ བོད་ནི་གནའ་སྔ་མོ་ནས་རྒྱ་ནག་གི་ཆ་ཤས་མིན་༽ ཞེས་པ་ངོ་སྤྲོད། ཨང་རིམ་བརྒྱ་དང་བཞི་བཅུ་ཞེ་དགུ དེབ་འདིའི་ནང་དུ། བོད་ནི་གནའ་སྔ་མོ་ནས་རྒྱ་ནག་གི་ཆ་ཤས་མིན་ཞེས་པའི་དེབ་འདི་ནི། ཐེ་ཝན་བོད་ཀྱི་སྐུ་ཚབ་དོན་གཅོད་ཁང་གི་སློབ་སྟོན་འོག་ཡོད་པའི་གངས་ལྗོངས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་གིས་༢༠༡༩ ལོ་ཟླ་བ་༡༡ ནང་པར་སྐྲུན་བྱས་པའི་(བོད་ནི་གནའ་སྔ་མོ་ནས་རྒྱ་ནག་གི་ཆ་ཤས་མིན་) ཞེས་བའི་རྒྱ་ཡིག་གི་དེབ་ཅིག་ཡིན། དེབ་འདིའི་རྩོམ་པ་པོ་སྐུ་ཞབས་ལིག་ཧན་ཁྲིན། དེབ་འདི་ནི། བོད་རྒྱའི་འབྲེལ་བའི་སྐོར་གྱི་ཞིབ་འཇུག་གྲུབ་འབྲས་གསར་ཤོས་རེད་ཟེར་ན་ཧམ་བཤད་མིན་པར་འདོད། ངོ་སྤྲད་བྱེད་བཞིན་པའི་དེབ་འདི་ནི་ཁོས་བོད་རྒྱའི་འབྲེལ་བའི་སྐོར་བྲིས་པའི་སྟོད་ཆ་དེ་ཡིན། དེབ་འདིར་ལ་བམ་པོ་༤ དང་ཤོག་གྲངས་༨༣༠ ཡོད། པར་རིས་དང་ས་ཁྲ་བཅུ་ཕྲག་འགའ་བཀོད་ཡོད། དེབ་འདིའི་ནང་དུ། ༡། རྒྱའི་ཡིག་ཚང་ཚད་ལྡན་གྲགས་ཅན་ཏེ། གཙོ་བོ་གཞུང་གི་ཡིག་ཚང་དང་དེ་བཞིན་དམངས་ཀྱིས་བྲིས་པའི་ཡིག་ཚང་གི་ཟུར་དཔང་། དཔེར་ན། བཀའ་བཀོད་མ། གཞུང་བྲིས་མ་སོགས་ཀྱིས་བོད་དང་མིང་རྒྱལ་རབས་དང་། བོད་དང་ཆིང་རྒྱལ་རབས་དབར་གྱི་འབྲེལ་བར་བློ་གཟར་བོ་དང་ཡིག་ཚང་རང་གིས་ཁུངས་གཏུག་ར་སྤྲོད་ཀྱིས་བདེན་དཔང་བྱས་ཡོད། ༢། ༡༩༤༩ ལོའི་རྗེས་སུ་རྒྱ་ནག་དམར་པོ་གཞུང་གིས་བོད་རྒྱའི་འབྲེལ་བའི་སྐོར་ལ་ལོ་རྒྱུས་ཡིག་ཆ་རྫུན་བཟོ་ཅི་ལྟར་བྱས་པ་ཐེར་འདོན་བྱས་ཡོད་པ་མ་ཟད། ཐོག་མ་སུས་རྫུན་བཟོ་དང་དེབ་གང་དུ་བཀོད་པ། དེའི་རྗེས་སུ་དེབ་གང་དུ་ལུང་འདྲེན་བྱས་ཡོད་པ་སོགས།དཔེར་ན། རྒྱ་དམར་གྱི་ལོ་རྒྱུས་སྨྲ་བ་ཡིན་ཟེར་མཁན་ཡ་ཧན་ཀྲང་གིས་རྒྱའི་གནའ་བོའི་ཡིག་ཚང་གི་བརྗོད་བྱར་བཟོ་བཅོས་དང་། རྒྱ་ནག་གཞུང་ཕྱོགས་ནས་གནའ་བོའི་ཡིག་ཚང་ཁུངས་ལྡན་གྲགས་ཅན་གྱི་མིང་གཅིག་པ་ཡིན་པའི་དཔེ་དེབ་བསྐྱར་སྒྲིག་གིས་བོད་རྒྱའི་འབྲེལ་བ་ངོ་མ་བཀབ་གསང་བྱེད་པ། དེ་བཞིན་རྒྱ་ནག་དམར་པོ་གཞུང་གིས་གནའ་བོའི་ཡིག་ཚང་མེད་པ་གསར་བཟོ་ཡིས་བོད་ཀྱི་བདག་དབང་དང་། རྒྱལ་བ་པན་ཆེན་སོགས་ཀྱི་ཡང་སྤྲུལ་ངོས་འཛིན་ལ་ཇུས་གཏོགས་བྱེད་པ། དཔེར་ན་སྒྲིག་ཡིག་དོན་ཚན་ཉི་ཤུ་རྩ་དགུའམ་ལུགས་སྲོལ་གསར་འཛུགས་ཀྱི་དོན་ཚན་ཉི་ཤུ་རྩ་དགུ ཡང་ན་གྲོས་འདེབས་དོན་ཚན་ཉེར་དགུ་ཟེར་བའི་ཡིག་ཆ་རྫུན་བཟོ་དང་འགྲེལ་ལོག་གང་འདོད་བྱེད་པ། ༣། རྒྱའི་ཡིག་ཚང་ལ་བརྟག་དཔྱོད་བྱེད་སྟངས་སོགས་རྒྱས་པར་ངོ་སྤྲོད་བྱས་ཡོད་ན་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་སྨྲ་བ་རྣམས་ལ་དགེ་ཕན་ཆེན་པོ་ཡོད་སྙམ། དེབ་འདིའི་ཞིབ་འཇུག་གི་གྲུབ་འབྲས་ནི། བོད་ནི་ལོ་རྒྱུས་ཐོག་ནམ་ཡང་རྒྱ་ནག་གི་ཆ་ཤས་སུ་བསྡུས་ཐུབ་མེད་པའི་རང་བཙན་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཡིན། རྒྱ་དམར་གྱི་བཙན་འཛིལ་ནི། ༡༩༥༠ ལོར་རྒྱ་དམར་གྱིས་བོད་ལ་དམག་དྲངས་པ་ནི་འཁྲུལ་བྲལ་གྱི་བཙན་འཛུལ་དང་རྒྱལ་ཁབ་གཞན་རྩ་མེད་བཟོས་པ་ཡིན། དེ་ནི་ཉི་ཧོང་གིས་༡༩༣༧ ལོར་ཤར་ཨེ་ཤ་ཡ་གཟི་ལྡན་མཉམ་འབྲེལ་འཛུགས་ཆེད་རྒྱ་ནག་ལ་བཙན་འཛུལ་བྱས་པའི་གནས་ལུགས་དང་དྲང་བདེན་ཙམ་ཡང་མེད། གཏམ་བཤད་གསན་གཟིགས་གྲུབ་རྗེས་མོས་རྟགས་SUBSCRIBESའགོད་པ་དང་བཤེར་འདྲེན་SHAREགནང་རྒྱུ་མ་མཉེལ་བ་གནང་རོགས། བཀའ་དྲིན་ཆེ།2023年8月7日 星期一
རྒྱ་ནག་གཅིག་ཟེར་བའི་སྲིད་བྱུས།ཇུར་ཅིད་དམ་མཉྫུ་རྒྱལ་རབས་ནི་རྒྱ་ནག་གི་རྒྱལ་རབས་ཤིག་ཡིན་མིན་སོགས་ཀྱི་སྐོར།
ཇུར་ཅིད་དམ་མཉྫུ་རྒྱལ་རབས་ནི་རྒྱ་ནག་གི་རྒྱལ་རབས་ཤིག་ཡིན་མིན་སོགས་ཀྱི་སྐོར་རྩོམ་པ་པོ་སངས་རྒྱས་སྐྱབས་ལགས་དང་གླེང་མོལ་ཞུས་པ།
དེ་རིང་གི་གངས་ལྗོངས་གླེང་སྟེགས་ཞེས་པའི་ལེ་ཚན་ནང་དུ། ཇུར་ཅིད་དམ་མཉྫུ་རྒྱལ་རབས་ནི་རྒྱ་ནག་གི་རྒྱལ་རབས་ཤིག་ཡིན་མིན་དང་རྒྱ་ནག་གི་ལོ་རྒྱུས་པའི་ཞབས་རྗེས་འབྲང་བཞིན་པའི་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་པའི་གནད་དོན་སོགས་ཀྱི་ཐད། ཀེ་ཐོ་ཡིས་རྩོམ་པ་པོ་སངས་རྒྱས་སྐྱབས་ལགས་དང་མཉམ་དུ་གླེང་མོལ་ཞུས་པ་ཞིག་ལ་གསན་རོགས་གནོངས།
རྒྱ་ནག་གི་མི་རིགས་ས་གནས་རང་སྐྱོང་ཞེས་པའི་འདས་མ་ད་གསུམ། ༠༢།༠༨།༢༠༢༣
ཀུན་གླེང་ལས་རིམ་དུ་ཚེ་རིང་དབང་མོ་ལགས་ཀྱིས་ལོ་རྒྱུས་ཉམས་ཞིབ་པ་དང་རྩོམ་པ་པོ་སངས་རྒྱས་སྐྱབས་ལགས་གདན་འདྲེན་ཞུས་ནས་རྒྱ་ནག་གི་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ཁུལ་མང་པོ་ཚུགས་ནས་ལོ་༧༠ འཁོར་བའི་དུས་དྲན་སྲུང་བརྩི་བྱེད་བཞིན་པ་དང་བསྟུན་མི་རིགས་ས་གནས་རང་སྐྱོང་ཞེས་པའི་འདས་མ་ད་གསུམ་ཐད་བགྲོ་གླེང་ཞུས་ཡོད།
2023年8月4日 星期五
བོད་ནི་གནའ་སྔ་མོ་ནས་རྒྱ་ནག་གི་ཆ་ཤས་མིན་ཞེས་པའི་དེབ་ངོ་སྤྲོད།Tibet was never part of China. Part 150
གཏམ་བཤད་པ། སྐུ་ཞབས་སངས་རྒྱས་སྐྱབས།
Tibet has not been part of China since ancient times Hon-Shiang LAU རྒྱ་རིགས་ལོ་རྒྱུས་སྨྲ་བ་ལིའུ་ཧན་ཁྲིན་གྱིས་བརྩམས་པའི་ཞིབ་འཇུག་ཆེད་དེབ་༼ བོད་ནི་གནའ་སྔ་མོ་ནས་རྒྱ་ནག་གི་ཆ་ཤས་མིན་༽ ཞེས་པ་ངོ་སྤྲོད། ཨང་རིམ་བརྒྱ་དང་བཞི་བཅུ་ཞེ་བརྒྱད། དེབ་འདིའི་ནང་དུ། བོད་ནི་གནའ་སྔ་མོ་ནས་རྒྱ་ནག་གི་ཆ་ཤས་མིན་ཞེས་པའི་དེབ་འདི་ནི། ཐེ་ཝན་བོད་ཀྱི་སྐུ་ཚབ་དོན་གཅོད་ཁང་གི་སློབ་སྟོན་འོག་ཡོད་པའི་གངས་ལྗོངས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་གིས་༢༠༡༩ ལོ་ཟླ་བ་༡༡ ནང་པར་སྐྲུན་བྱས་པའི་(བོད་ནི་གནའ་སྔ་མོ་ནས་རྒྱ་ནག་གི་ཆ་ཤས་མིན་) ཞེས་བའི་རྒྱ་ཡིག་གི་དེབ་ཅིག་ཡིན། དེབ་འདིའི་རྩོམ་པ་པོ་སྐུ་ཞབས་ལིག་ཧན་ཁྲིན། དེབ་འདི་ནི། བོད་རྒྱའི་འབྲེལ་བའི་སྐོར་གྱི་ཞིབ་འཇུག་གྲུབ་འབྲས་གསར་ཤོས་རེད་ཟེར་ན་ཧམ་བཤད་མིན་པར་འདོད། ངོ་སྤྲད་བྱེད་བཞིན་པའི་དེབ་འདི་ནི་ཁོས་བོད་རྒྱའི་འབྲེལ་བའི་སྐོར་བྲིས་པའི་སྟོད་ཆ་དེ་ཡིན། དེབ་འདིར་ལ་བམ་པོ་༤ དང་ཤོག་གྲངས་༨༣༠ ཡོད། པར་རིས་དང་ས་ཁྲ་བཅུ་ཕྲག་འགའ་བཀོད་ཡོད། དེབ་འདིའི་ནང་དུ། ༡། རྒྱའི་ཡིག་ཚང་ཚད་ལྡན་གྲགས་ཅན་ཏེ། གཙོ་བོ་གཞུང་གི་ཡིག་ཚང་དང་དེ་བཞིན་དམངས་ཀྱིས་བྲིས་པའི་ཡིག་ཚང་གི་ཟུར་དཔང་། དཔེར་ན། བཀའ་བཀོད་མ། གཞུང་བྲིས་མ་སོགས་ཀྱིས་བོད་དང་མིང་རྒྱལ་རབས་དང་། བོད་དང་ཆིང་རྒྱལ་རབས་དབར་གྱི་འབྲེལ་བར་བློ་གཟར་བོ་དང་ཡིག་ཚང་རང་གིས་ཁུངས་གཏུག་ར་སྤྲོད་ཀྱིས་བདེན་དཔང་བྱས་ཡོད། ༢། ༡༩༤༩ ལོའི་རྗེས་སུ་རྒྱ་ནག་དམར་པོ་གཞུང་གིས་བོད་རྒྱའི་འབྲེལ་བའི་སྐོར་ལ་ལོ་རྒྱུས་ཡིག་ཆ་རྫུན་བཟོ་ཅི་ལྟར་བྱས་པ་ཐེར་འདོན་བྱས་ཡོད་པ་མ་ཟད། ཐོག་མ་སུས་རྫུན་བཟོ་དང་དེབ་གང་དུ་བཀོད་པ། དེའི་རྗེས་སུ་དེབ་གང་དུ་ལུང་འདྲེན་བྱས་ཡོད་པ་སོགས།དཔེར་ན། རྒྱ་དམར་གྱི་ལོ་རྒྱུས་སྨྲ་བ་ཡིན་ཟེར་མཁན་ཡ་ཧན་ཀྲང་གིས་རྒྱའི་གནའ་བོའི་ཡིག་ཚང་གི་བརྗོད་བྱར་བཟོ་བཅོས་དང་། རྒྱ་ནག་གཞུང་ཕྱོགས་ནས་གནའ་བོའི་ཡིག་ཚང་ཁུངས་ལྡན་གྲགས་ཅན་གྱི་མིང་གཅིག་པ་ཡིན་པའི་དཔེ་དེབ་བསྐྱར་སྒྲིག་གིས་བོད་རྒྱའི་འབྲེལ་བ་ངོ་མ་བཀབ་གསང་བྱེད་པ། དེ་བཞིན་རྒྱ་ནག་དམར་པོ་གཞུང་གིས་གནའ་བོའི་ཡིག་ཚང་མེད་པ་གསར་བཟོ་ཡིས་བོད་ཀྱི་བདག་དབང་དང་། རྒྱལ་བ་པན་ཆེན་སོགས་ཀྱི་ཡང་སྤྲུལ་ངོས་འཛིན་ལ་ཇུས་གཏོགས་བྱེད་པ། དཔེར་ན་སྒྲིག་ཡིག་དོན་ཚན་ཉི་ཤུ་རྩ་དགུའམ་ལུགས་སྲོལ་གསར་འཛུགས་ཀྱི་དོན་ཚན་ཉི་ཤུ་རྩ་དགུ ཡང་ན་གྲོས་འདེབས་དོན་ཚན་ཉེར་དགུ་ཟེར་བའི་ཡིག་ཆ་རྫུན་བཟོ་དང་འགྲེལ་ལོག་གང་འདོད་བྱེད་པ། ༣། རྒྱའི་ཡིག་ཚང་ལ་བརྟག་དཔྱོད་བྱེད་སྟངས་སོགས་རྒྱས་པར་ངོ་སྤྲོད་བྱས་ཡོད་ན་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་སྨྲ་བ་རྣམས་ལ་དགེ་ཕན་ཆེན་པོ་ཡོད་སྙམ། དེབ་འདིའི་ཞིབ་འཇུག་གི་གྲུབ་འབྲས་ནི། བོད་ནི་ལོ་རྒྱུས་ཐོག་ནམ་ཡང་རྒྱ་ནག་གི་ཆ་ཤས་སུ་བསྡུས་ཐུབ་མེད་པའི་རང་བཙན་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཡིན། རྒྱ་དམར་གྱི་བཙན་འཛིལ་ནི། ༡༩༥༠ ལོར་རྒྱ་དམར་གྱིས་བོད་ལ་དམག་དྲངས་པ་ནི་འཁྲུལ་བྲལ་གྱི་བཙན་འཛུལ་དང་རྒྱལ་ཁབ་གཞན་རྩ་མེད་བཟོས་པ་ཡིན། དེ་ནི་ཉི་ཧོང་གིས་༡༩༣༧ ལོར་ཤར་ཨེ་ཤ་ཡ་གཟི་ལྡན་མཉམ་འབྲེལ་འཛུགས་ཆེད་རྒྱ་ནག་ལ་བཙན་འཛུལ་བྱས་པའི་གནས་ལུགས་དང་དྲང་བདེན་ཙམ་ཡང་མེད། གཏམ་བཤད་གསན་གཟིགས་གྲུབ་རྗེས་མོས་རྟགས་SUBSCRIBESའགོད་པ་དང་བཤེར་འདྲེན་SHAREགནང་རྒྱུ་མ་མཉེལ་བ་གནང་རོགས། བཀའ་དྲིན་ཆེ།བོད་ནི་གནའ་སྔ་མོ་ནས་རྒྱ་ནག་གི་ཆ་ཤས་མིན་ཞེས་པའི་དེབ་ངོ་སྤྲོད།Tibet was never part of China. Part 149
གཏམ་བཤད་པ། སྐུ་ཞབས་སངས་རྒྱས་སྐྱབས།
Tibet has not been part of China since ancient times Hon-Shiang LAU རྒྱ་རིགས་ལོ་རྒྱུས་སྨྲ་བ་ལིའུ་ཧན་ཁྲིན་གྱིས་བརྩམས་པའི་ཞིབ་འཇུག་ཆེད་དེབ་༼ བོད་ནི་གནའ་སྔ་མོ་ནས་རྒྱ་ནག་གི་ཆ་ཤས་མིན་༽ ཞེས་པ་ངོ་སྤྲོད། ཨང་རིམ་བརྒྱ་དང་བཞི་བཅུ་ཞེ་བརྒྱད། དེབ་འདིའི་ནང་དུ། བོད་ནི་གནའ་སྔ་མོ་ནས་རྒྱ་ནག་གི་ཆ་ཤས་མིན་ཞེས་པའི་དེབ་འདི་ནི། ཐེ་ཝན་བོད་ཀྱི་སྐུ་ཚབ་དོན་གཅོད་ཁང་གི་སློབ་སྟོན་འོག་ཡོད་པའི་གངས་ལྗོངས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་གིས་༢༠༡༩ ལོ་ཟླ་བ་༡༡ ནང་པར་སྐྲུན་བྱས་པའི་(བོད་ནི་གནའ་སྔ་མོ་ནས་རྒྱ་ནག་གི་ཆ་ཤས་མིན་) ཞེས་བའི་རྒྱ་ཡིག་གི་དེབ་ཅིག་ཡིན། དེབ་འདིའི་རྩོམ་པ་པོ་སྐུ་ཞབས་ལིག་ཧན་ཁྲིན། དེབ་འདི་ནི། བོད་རྒྱའི་འབྲེལ་བའི་སྐོར་གྱི་ཞིབ་འཇུག་གྲུབ་འབྲས་གསར་ཤོས་རེད་ཟེར་ན་ཧམ་བཤད་མིན་པར་འདོད། ངོ་སྤྲད་བྱེད་བཞིན་པའི་དེབ་འདི་ནི་ཁོས་བོད་རྒྱའི་འབྲེལ་བའི་སྐོར་བྲིས་པའི་སྟོད་ཆ་དེ་ཡིན། དེབ་འདིར་ལ་བམ་པོ་༤ དང་ཤོག་གྲངས་༨༣༠ ཡོད། པར་རིས་དང་ས་ཁྲ་བཅུ་ཕྲག་འགའ་བཀོད་ཡོད། དེབ་འདིའི་ནང་དུ། ༡། རྒྱའི་ཡིག་ཚང་ཚད་ལྡན་གྲགས་ཅན་ཏེ། གཙོ་བོ་གཞུང་གི་ཡིག་ཚང་དང་དེ་བཞིན་དམངས་ཀྱིས་བྲིས་པའི་ཡིག་ཚང་གི་ཟུར་དཔང་། དཔེར་ན། བཀའ་བཀོད་མ། གཞུང་བྲིས་མ་སོགས་ཀྱིས་བོད་དང་མིང་རྒྱལ་རབས་དང་། བོད་དང་ཆིང་རྒྱལ་རབས་དབར་གྱི་འབྲེལ་བར་བློ་གཟར་བོ་དང་ཡིག་ཚང་རང་གིས་ཁུངས་གཏུག་ར་སྤྲོད་ཀྱིས་བདེན་དཔང་བྱས་ཡོད། ༢། ༡༩༤༩ ལོའི་རྗེས་སུ་རྒྱ་ནག་དམར་པོ་གཞུང་གིས་བོད་རྒྱའི་འབྲེལ་བའི་སྐོར་ལ་ལོ་རྒྱུས་ཡིག་ཆ་རྫུན་བཟོ་ཅི་ལྟར་བྱས་པ་ཐེར་འདོན་བྱས་ཡོད་པ་མ་ཟད། ཐོག་མ་སུས་རྫུན་བཟོ་དང་དེབ་གང་དུ་བཀོད་པ། དེའི་རྗེས་སུ་དེབ་གང་དུ་ལུང་འདྲེན་བྱས་ཡོད་པ་སོགས།དཔེར་ན། རྒྱ་དམར་གྱི་ལོ་རྒྱུས་སྨྲ་བ་ཡིན་ཟེར་མཁན་ཡ་ཧན་ཀྲང་གིས་རྒྱའི་གནའ་བོའི་ཡིག་ཚང་གི་བརྗོད་བྱར་བཟོ་བཅོས་དང་། རྒྱ་ནག་གཞུང་ཕྱོགས་ནས་གནའ་བོའི་ཡིག་ཚང་ཁུངས་ལྡན་གྲགས་ཅན་གྱི་མིང་གཅིག་པ་ཡིན་པའི་དཔེ་དེབ་བསྐྱར་སྒྲིག་གིས་བོད་རྒྱའི་འབྲེལ་བ་ངོ་མ་བཀབ་གསང་བྱེད་པ། དེ་བཞིན་རྒྱ་ནག་དམར་པོ་གཞུང་གིས་གནའ་བོའི་ཡིག་ཚང་མེད་པ་གསར་བཟོ་ཡིས་བོད་ཀྱི་བདག་དབང་དང་། རྒྱལ་བ་པན་ཆེན་སོགས་ཀྱི་ཡང་སྤྲུལ་ངོས་འཛིན་ལ་ཇུས་གཏོགས་བྱེད་པ། དཔེར་ན་སྒྲིག་ཡིག་དོན་ཚན་ཉི་ཤུ་རྩ་དགུའམ་ལུགས་སྲོལ་གསར་འཛུགས་ཀྱི་དོན་ཚན་ཉི་ཤུ་རྩ་དགུ ཡང་ན་གྲོས་འདེབས་དོན་ཚན་ཉེར་དགུ་ཟེར་བའི་ཡིག་ཆ་རྫུན་བཟོ་དང་འགྲེལ་ལོག་གང་འདོད་བྱེད་པ། ༣། རྒྱའི་ཡིག་ཚང་ལ་བརྟག་དཔྱོད་བྱེད་སྟངས་སོགས་རྒྱས་པར་ངོ་སྤྲོད་བྱས་ཡོད་ན་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་སྨྲ་བ་རྣམས་ལ་དགེ་ཕན་ཆེན་པོ་ཡོད་སྙམ། དེབ་འདིའི་ཞིབ་འཇུག་གི་གྲུབ་འབྲས་ནི། བོད་ནི་ལོ་རྒྱུས་ཐོག་ནམ་ཡང་རྒྱ་ནག་གི་ཆ་ཤས་སུ་བསྡུས་ཐུབ་མེད་པའི་རང་བཙན་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཡིན། རྒྱ་དམར་གྱི་བཙན་འཛིལ་ནི། ༡༩༥༠ ལོར་རྒྱ་དམར་གྱིས་བོད་ལ་དམག་དྲངས་པ་ནི་འཁྲུལ་བྲལ་གྱི་བཙན་འཛུལ་དང་རྒྱལ་ཁབ་གཞན་རྩ་མེད་བཟོས་པ་ཡིན། དེ་ནི་ཉི་ཧོང་གིས་༡༩༣༧ ལོར་ཤར་ཨེ་ཤ་ཡ་གཟི་ལྡན་མཉམ་འབྲེལ་འཛུགས་ཆེད་རྒྱ་ནག་ལ་བཙན་འཛུལ་བྱས་པའི་གནས་ལུགས་དང་དྲང་བདེན་ཙམ་ཡང་མེད། གཏམ་བཤད་གསན་གཟིགས་གྲུབ་རྗེས་མོས་རྟགས་SUBSCRIBESའགོད་པ་དང་བཤེར་འདྲེན་SHAREགནང་རྒྱུ་མ་མཉེལ་བ་གནང་རོགས། བཀའ་དྲིན་ཆེ།2023年7月24日 星期一
བོད་ནི་གནའ་སྔ་མོ་ནས་རྒྱ་ནག་གི་ཆ་ཤས་མིན་ཞེས་པའི་དེབ་ངོ་སྤྲོད།Tibet was never part of China. Part 148
གཏམ་བཤད་པ། སྐུ་ཞབས་སངས་རྒྱས་སྐྱབས།
Tibet has not been part of China since ancient times Hon-Shiang LAU རྒྱ་རིགས་ལོ་རྒྱུས་སྨྲ་བ་ལིའུ་ཧན་ཁྲིན་གྱིས་བརྩམས་པའི་ཞིབ་འཇུག་ཆེད་དེབ་༼ བོད་ནི་གནའ་སྔ་མོ་ནས་རྒྱ་ནག་གི་ཆ་ཤས་མིན་༽ ཞེས་པ་ངོ་སྤྲོད། ཨང་རིམ་བརྒྱ་དང་བཞི་བཅུ་ཞེ་བརྒྱད། དེབ་འདིའི་ནང་དུ། བོད་ནི་གནའ་སྔ་མོ་ནས་རྒྱ་ནག་གི་ཆ་ཤས་མིན་ཞེས་པའི་དེབ་འདི་ནི། ཐེ་ཝན་བོད་ཀྱི་སྐུ་ཚབ་དོན་གཅོད་ཁང་གི་སློབ་སྟོན་འོག་ཡོད་པའི་གངས་ལྗོངས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་གིས་༢༠༡༩ ལོ་ཟླ་བ་༡༡ ནང་པར་སྐྲུན་བྱས་པའི་(བོད་ནི་གནའ་སྔ་མོ་ནས་རྒྱ་ནག་གི་ཆ་ཤས་མིན་) ཞེས་བའི་རྒྱ་ཡིག་གི་དེབ་ཅིག་ཡིན། དེབ་འདིའི་རྩོམ་པ་པོ་སྐུ་ཞབས་ལིག་ཧན་ཁྲིན། དེབ་འདི་ནི། བོད་རྒྱའི་འབྲེལ་བའི་སྐོར་གྱི་ཞིབ་འཇུག་གྲུབ་འབྲས་གསར་ཤོས་རེད་ཟེར་ན་ཧམ་བཤད་མིན་པར་འདོད། ངོ་སྤྲད་བྱེད་བཞིན་པའི་དེབ་འདི་ནི་ཁོས་བོད་རྒྱའི་འབྲེལ་བའི་སྐོར་བྲིས་པའི་སྟོད་ཆ་དེ་ཡིན། དེབ་འདིར་ལ་བམ་པོ་༤ དང་ཤོག་གྲངས་༨༣༠ ཡོད། པར་རིས་དང་ས་ཁྲ་བཅུ་ཕྲག་འགའ་བཀོད་ཡོད། དེབ་འདིའི་ནང་དུ། ༡། རྒྱའི་ཡིག་ཚང་ཚད་ལྡན་གྲགས་ཅན་ཏེ། གཙོ་བོ་གཞུང་གི་ཡིག་ཚང་དང་དེ་བཞིན་དམངས་ཀྱིས་བྲིས་པའི་ཡིག་ཚང་གི་ཟུར་དཔང་། དཔེར་ན། བཀའ་བཀོད་མ། གཞུང་བྲིས་མ་སོགས་ཀྱིས་བོད་དང་མིང་རྒྱལ་རབས་དང་། བོད་དང་ཆིང་རྒྱལ་རབས་དབར་གྱི་འབྲེལ་བར་བློ་གཟར་བོ་དང་ཡིག་ཚང་རང་གིས་ཁུངས་གཏུག་ར་སྤྲོད་ཀྱིས་བདེན་དཔང་བྱས་ཡོད། ༢། ༡༩༤༩ ལོའི་རྗེས་སུ་རྒྱ་ནག་དམར་པོ་གཞུང་གིས་བོད་རྒྱའི་འབྲེལ་བའི་སྐོར་ལ་ལོ་རྒྱུས་ཡིག་ཆ་རྫུན་བཟོ་ཅི་ལྟར་བྱས་པ་ཐེར་འདོན་བྱས་ཡོད་པ་མ་ཟད། ཐོག་མ་སུས་རྫུན་བཟོ་དང་དེབ་གང་དུ་བཀོད་པ། དེའི་རྗེས་སུ་དེབ་གང་དུ་ལུང་འདྲེན་བྱས་ཡོད་པ་སོགས།དཔེར་ན། རྒྱ་དམར་གྱི་ལོ་རྒྱུས་སྨྲ་བ་ཡིན་ཟེར་མཁན་ཡ་ཧན་ཀྲང་གིས་རྒྱའི་གནའ་བོའི་ཡིག་ཚང་གི་བརྗོད་བྱར་བཟོ་བཅོས་དང་། རྒྱ་ནག་གཞུང་ཕྱོགས་ནས་གནའ་བོའི་ཡིག་ཚང་ཁུངས་ལྡན་གྲགས་ཅན་གྱི་མིང་གཅིག་པ་ཡིན་པའི་དཔེ་དེབ་བསྐྱར་སྒྲིག་གིས་བོད་རྒྱའི་འབྲེལ་བ་ངོ་མ་བཀབ་གསང་བྱེད་པ། དེ་བཞིན་རྒྱ་ནག་དམར་པོ་གཞུང་གིས་གནའ་བོའི་ཡིག་ཚང་མེད་པ་གསར་བཟོ་ཡིས་བོད་ཀྱི་བདག་དབང་དང་། རྒྱལ་བ་པན་ཆེན་སོགས་ཀྱི་ཡང་སྤྲུལ་ངོས་འཛིན་ལ་ཇུས་གཏོགས་བྱེད་པ། དཔེར་ན་སྒྲིག་ཡིག་དོན་ཚན་ཉི་ཤུ་རྩ་དགུའམ་ལུགས་སྲོལ་གསར་འཛུགས་ཀྱི་དོན་ཚན་ཉི་ཤུ་རྩ་དགུ ཡང་ན་གྲོས་འདེབས་དོན་ཚན་ཉེར་དགུ་ཟེར་བའི་ཡིག་ཆ་རྫུན་བཟོ་དང་འགྲེལ་ལོག་གང་འདོད་བྱེད་པ། ༣། རྒྱའི་ཡིག་ཚང་ལ་བརྟག་དཔྱོད་བྱེད་སྟངས་སོགས་རྒྱས་པར་ངོ་སྤྲོད་བྱས་ཡོད་ན་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་སྨྲ་བ་རྣམས་ལ་དགེ་ཕན་ཆེན་པོ་ཡོད་སྙམ། དེབ་འདིའི་ཞིབ་འཇུག་གི་གྲུབ་འབྲས་ནི། བོད་ནི་ལོ་རྒྱུས་ཐོག་ནམ་ཡང་རྒྱ་ནག་གི་ཆ་ཤས་སུ་བསྡུས་ཐུབ་མེད་པའི་རང་བཙན་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཡིན། རྒྱ་དམར་གྱི་བཙན་འཛིལ་ནི། ༡༩༥༠ ལོར་རྒྱ་དམར་གྱིས་བོད་ལ་དམག་དྲངས་པ་ནི་འཁྲུལ་བྲལ་གྱི་བཙན་འཛུལ་དང་རྒྱལ་ཁབ་གཞན་རྩ་མེད་བཟོས་པ་ཡིན། དེ་ནི་ཉི་ཧོང་གིས་༡༩༣༧ ལོར་ཤར་ཨེ་ཤ་ཡ་གཟི་ལྡན་མཉམ་འབྲེལ་འཛུགས་ཆེད་རྒྱ་ནག་ལ་བཙན་འཛུལ་བྱས་པའི་གནས་ལུགས་དང་དྲང་བདེན་ཙམ་ཡང་མེད། གཏམ་བཤད་གསན་གཟིགས་གྲུབ་རྗེས་མོས་རྟགས་SUBSCRIBESའགོད་པ་དང་བཤེར་འདྲེན་SHAREགནང་རྒྱུ་མ་མཉེལ་བ་གནང་རོགས། བཀའ་དྲིན་ཆེ།བོད་ནི་གནའ་སྔ་མོ་ནས་རྒྱ་ནག་གི་ཆ་ཤས་མིན་ཞེས་པའི་དེབ་ངོ་སྤྲོད།Tibet was never part of China. Part 147
གཏམ་བཤད་པ། སྐུ་ཞབས་སངས་རྒྱས་སྐྱབས།
Tibet has not been part of China since ancient times Hon-Shiang LAU རྒྱ་རིགས་ལོ་རྒྱུས་སྨྲ་བ་ལིའུ་ཧན་ཁྲིན་གྱིས་བརྩམས་པའི་ཞིབ་འཇུག་ཆེད་དེབ་༼ བོད་ནི་གནའ་སྔ་མོ་ནས་རྒྱ་ནག་གི་ཆ་ཤས་མིན་༽ ཞེས་པ་ངོ་སྤྲོད། ཨང་རིམ་བརྒྱ་དང་བཞི་བཅུ་ཞེ་བདུན། དེབ་འདིའི་ནང་དུ། བོད་ནི་གནའ་སྔ་མོ་ནས་རྒྱ་ནག་གི་ཆ་ཤས་མིན་ཞེས་པའི་དེབ་འདི་ནི། ཐེ་ཝན་བོད་ཀྱི་སྐུ་ཚབ་དོན་གཅོད་ཁང་གི་སློབ་སྟོན་འོག་ཡོད་པའི་གངས་ལྗོངས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་གིས་༢༠༡༩ ལོ་ཟླ་བ་༡༡ ནང་པར་སྐྲུན་བྱས་པའི་(བོད་ནི་གནའ་སྔ་མོ་ནས་རྒྱ་ནག་གི་ཆ་ཤས་མིན་) ཞེས་བའི་རྒྱ་ཡིག་གི་དེབ་ཅིག་ཡིན། དེབ་འདིའི་རྩོམ་པ་པོ་སྐུ་ཞབས་ལིག་ཧན་ཁྲིན། དེབ་འདི་ནི། བོད་རྒྱའི་འབྲེལ་བའི་སྐོར་གྱི་ཞིབ་འཇུག་གྲུབ་འབྲས་གསར་ཤོས་རེད་ཟེར་ན་ཧམ་བཤད་མིན་པར་འདོད། ངོ་སྤྲད་བྱེད་བཞིན་པའི་དེབ་འདི་ནི་ཁོས་བོད་རྒྱའི་འབྲེལ་བའི་སྐོར་བྲིས་པའི་སྟོད་ཆ་དེ་ཡིན། དེབ་འདིར་ལ་བམ་པོ་༤ དང་ཤོག་གྲངས་༨༣༠ ཡོད། པར་རིས་དང་ས་ཁྲ་བཅུ་ཕྲག་འགའ་བཀོད་ཡོད། དེབ་འདིའི་ནང་དུ། ༡། རྒྱའི་ཡིག་ཚང་ཚད་ལྡན་གྲགས་ཅན་ཏེ། གཙོ་བོ་གཞུང་གི་ཡིག་ཚང་དང་དེ་བཞིན་དམངས་ཀྱིས་བྲིས་པའི་ཡིག་ཚང་གི་ཟུར་དཔང་། དཔེར་ན། བཀའ་བཀོད་མ། གཞུང་བྲིས་མ་སོགས་ཀྱིས་བོད་དང་མིང་རྒྱལ་རབས་དང་། བོད་དང་ཆིང་རྒྱལ་རབས་དབར་གྱི་འབྲེལ་བར་བློ་གཟར་བོ་དང་ཡིག་ཚང་རང་གིས་ཁུངས་གཏུག་ར་སྤྲོད་ཀྱིས་བདེན་དཔང་བྱས་ཡོད། ༢། ༡༩༤༩ ལོའི་རྗེས་སུ་རྒྱ་ནག་དམར་པོ་གཞུང་གིས་བོད་རྒྱའི་འབྲེལ་བའི་སྐོར་ལ་ལོ་རྒྱུས་ཡིག་ཆ་རྫུན་བཟོ་ཅི་ལྟར་བྱས་པ་ཐེར་འདོན་བྱས་ཡོད་པ་མ་ཟད། ཐོག་མ་སུས་རྫུན་བཟོ་དང་དེབ་གང་དུ་བཀོད་པ། དེའི་རྗེས་སུ་དེབ་གང་དུ་ལུང་འདྲེན་བྱས་ཡོད་པ་སོགས།དཔེར་ན། རྒྱ་དམར་གྱི་ལོ་རྒྱུས་སྨྲ་བ་ཡིན་ཟེར་མཁན་ཡ་ཧན་ཀྲང་གིས་རྒྱའི་གནའ་བོའི་ཡིག་ཚང་གི་བརྗོད་བྱར་བཟོ་བཅོས་དང་། རྒྱ་ནག་གཞུང་ཕྱོགས་ནས་གནའ་བོའི་ཡིག་ཚང་ཁུངས་ལྡན་གྲགས་ཅན་གྱི་མིང་གཅིག་པ་ཡིན་པའི་དཔེ་དེབ་བསྐྱར་སྒྲིག་གིས་བོད་རྒྱའི་འབྲེལ་བ་ངོ་མ་བཀབ་གསང་བྱེད་པ། དེ་བཞིན་རྒྱ་ནག་དམར་པོ་གཞུང་གིས་གནའ་བོའི་ཡིག་ཚང་མེད་པ་གསར་བཟོ་ཡིས་བོད་ཀྱི་བདག་དབང་དང་། རྒྱལ་བ་པན་ཆེན་སོགས་ཀྱི་ཡང་སྤྲུལ་ངོས་འཛིན་ལ་ཇུས་གཏོགས་བྱེད་པ། དཔེར་ན་སྒྲིག་ཡིག་དོན་ཚན་ཉི་ཤུ་རྩ་དགུའམ་ལུགས་སྲོལ་གསར་འཛུགས་ཀྱི་དོན་ཚན་ཉི་ཤུ་རྩ་དགུ ཡང་ན་གྲོས་འདེབས་དོན་ཚན་ཉེར་དགུ་ཟེར་བའི་ཡིག་ཆ་རྫུན་བཟོ་དང་འགྲེལ་ལོག་གང་འདོད་བྱེད་པ། ༣། རྒྱའི་ཡིག་ཚང་ལ་བརྟག་དཔྱོད་བྱེད་སྟངས་སོགས་རྒྱས་པར་ངོ་སྤྲོད་བྱས་ཡོད་ན་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་སྨྲ་བ་རྣམས་ལ་དགེ་ཕན་ཆེན་པོ་ཡོད་སྙམ། དེབ་འདིའི་ཞིབ་འཇུག་གི་གྲུབ་འབྲས་ནི། བོད་ནི་ལོ་རྒྱུས་ཐོག་ནམ་ཡང་རྒྱ་ནག་གི་ཆ་ཤས་སུ་བསྡུས་ཐུབ་མེད་པའི་རང་བཙན་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཡིན། རྒྱ་དམར་གྱི་བཙན་འཛིལ་ནི། ༡༩༥༠ ལོར་རྒྱ་དམར་གྱིས་བོད་ལ་དམག་དྲངས་པ་ནི་འཁྲུལ་བྲལ་གྱི་བཙན་འཛུལ་དང་རྒྱལ་ཁབ་གཞན་རྩ་མེད་བཟོས་པ་ཡིན། དེ་ནི་ཉི་ཧོང་གིས་༡༩༣༧ ལོར་ཤར་ཨེ་ཤ་ཡ་གཟི་ལྡན་མཉམ་འབྲེལ་འཛུགས་ཆེད་རྒྱ་ནག་ལ་བཙན་འཛུལ་བྱས་པའི་གནས་ལུགས་དང་དྲང་བདེན་ཙམ་ཡང་མེད། གཏམ་བཤད་གསན་གཟིགས་གྲུབ་རྗེས་མོས་རྟགས་SUBSCRIBESའགོད་པ་དང་བཤེར་འདྲེན་SHAREགནང་རྒྱུ་མ་མཉེལ་བ་གནང་རོགས། བཀའ་དྲིན་ཆེ།2023年7月18日 星期二
有必要老话重提在西藏发生的摄影暴力（二）
唯色RFA博客
2023.07.17
在拉萨帕廓转经道发生的各种摄影暴力。 （唯色拍摄）
3、当对方变成猎物
摄影者与被摄影者之间，应该建立的是一种人与人的关系，而不是猎人与猎物的关系，但遗憾的是，常常会有很多人把手中的相机视为武器，把别人视为猎物，产生予取予求的冲动和动作。
双方的态度十分耐人寻味。一些摄影者变得做作甚至古怪——说话怪里怪气，姿态怪模怪样，以为如此就会让对方就范，任其摆布。而被摄影者，且不说其传统中对摄影这种现代技术的抵触，即使古老的忌讳早已消散，但在偏僻的乡野依然古风犹存，为何对此就没有一点点尊重呢？即使古风早已荡然无存，如今许许多多土生土长的人们乐意把自己定格在相纸上，成为今后生活的纪念，但前提必然是愿意而不是不愿意，为何对此就没有一点点尊重呢？
有人这样回顾在进藏探险游中一群男女摄影者的拍摄经历：“1997年的藏北原野，那些纯朴的牧民对着几十架长枪短炮，脸上露出困惑的微笑。而特别活跃的这个女人，嘴里不断爆发出‘哦～呀’的声音，这种声音与其说是赞赏和鼓励，不如说是赤裸裸的挑逗，她用那种强烈的猎奇欲来挑逗镜头，难道这些进入镜头的牧民只是作为镜头前罕见的珍稀物种存在吗？”
事实上，摄影中的暴力就这么发生了。
事实上，在西藏发生的摄影暴力比比皆是。
4、与高原反应相似的变态行为
何以一位在此处摄影时知道收敛或者自律的摄影师，但在别处摄影时却变得肆无忌惮？何以在此处遵从的职责在别处却毫无约束力？何以在此处为对方所接受的权利在别处却不给予另一个对方？为什么会是这样？
当然那些内心里从来既无公德也无私德以至在哪里都留下坏名声的人，在此不必赘言。
这就不得不提到一个词：文化帝国主义。而文化帝国主义就像外来者在海拔高拔之地容易出现的症候——高原反应，许多人只要到了边疆，其心态的转变就像高原反应立即发生，那是一种自我优越甚至傲慢的心态，哪怕被掩饰得很好，却会在诸多行为中表露无疑。文化帝国主义，我自忖这是对在西藏发生的摄影暴力并不过分的注脚，非但不过分，甚至多少美言了。
类似的摄影暴力也同样出现在其它媒介当中。或许人们认为重在结果的呈现，而不是过程中的反常，于是不仅原谅、忽略而且纵容。然而即便是在技术上十分完美的作品，看上去再现的是西藏，却是借那种与高山反应相似的变态力量极其肤浅地再现了他们以为的西藏。而那些被摄影者往往是沉默的大多数，他们除了躲避或者表露拒绝乃至愤怒的表情往往是没有声音的，即使当场发出不满的声音，也因为语言不通而被当作另一种物种的私语。
但愿我的坦率不会被误解为一个民族主义者的表达。其实我知道当我这么评说时存在一种风险，对此我只能辩解：如果前提不是基于对方的无助、被动和沉默，如果从一开始就尊重既特殊、差异又互相重迭与关联的历史经验、生命体验，难道就拍不出关于西藏的好照片吗？
5、妖魔化或神圣化的西藏在被拍摄之后
历来对于西藏抱有两种最典型的态度：妖魔化或神圣化；尤其经由各类媒介的再现各有广泛的影响，专业的和不专业的区别无非在于一个巧妙一个拙劣而已，但结果都一样：使西藏失真，使西藏人失真。这就像当代卓越的批评大师爱德华．萨义德评述西方媒体眼中的穆斯林世界：当伊斯兰被报导了，伊斯兰也就被遮蔽了。
随着现代交通工具的日益方便给西藏带来的犹如过江之鲫的游客，在专业和不专业的西藏摄影中出现的摄影暴力也愈发突出，换句话说，这是现代化的暴力加剧了摄影暴力。理所当然地，当地人曾经的沉默会逐渐地转化成各种明显反对的方式。有意思的是，这反倒招来了被反对的一方同样激烈的反应：或勃然大怒，或痛心疾首，或失望透顶等等，却少有冷静的反思和自责。
是快速发展的商业化戕害了西藏人的心，使之变成动辄收费、斤斤计较的狡诈之徒？还是所有的包括文化帝国主义的强制行为早已损害了西藏人的尊严？事实上，西藏既不是人们想象中的净土，也不是人们想象中的秽土；西藏和世界上任何一个地方一样，是人所生活的土地。只不过，西藏因为有信仰，是一个有着绛红色（僧侣袈裟的颜色）光芒的地方。
当然也有很多好照片在传播西藏的精神，西藏人的精神；其中有着我们完整的生活、情感和文化。我相信这首先是基于一种人道的立场上实现的。
所以，我在朋友、摄影师陈小波的博客上关于西藏摄影到底怎样拍的讨论后面，看到这段跟贴倒是颇以为然：“为了拍照而去西藏，为了拍照而拍照，所谓摄影家或者摄影人也很可怜。最好的场面是西藏百姓自己有数字照相机，随时记录自己的生活，自己看自己，自己乐自己，有自己的发表影像权。等到西藏人人都是摄影人，一切就无所谓了。你拍我，我还拍你呢，谁稀罕谁？”（连载完）
（文章只代表特约评论员个人的立场和观点）
https://www.rfa.org/mandarin/pinglun/weiseblog/ws-07172023091907.html
訂閱：
文章 (Atom)